Jeanne d'Arc leidt de troepen in de strijd. Zij schuwde het lijden niet.
Het goede hart: een geromantiseerde versie van naastenliefde
Is haat een zonde? Ja of nee? Als iemand hierover een enquête zou houden onder christenen, zou hij zeer verrassende antwoorden krijgen, die een indrukwekkende fundamenteel onlogische verwarring van ideeën onthullen.
Moderne mensen hekelen de haat
Voor velen die nog steeds beïnvloed zijn door de Romantiek van de 19e eeuw is haat niet alleen een zonde, maar de zonde bij uitstek. De romantische definitie van een slecht mens is iemand die haat in zijn hart draagt, terwijl goedheid de deugd bij uitstek is. Zonden worden dus afgezwakt als ze begaan worden door iemand met een "goed hart". Je hoort vaak uitspraken als, "Arme X, hij was zwak en 'hertrouwd', maar hij is echt een goed mens; hij heeft een hart van goud", of , "Arme Y, hij liet iemand stelen in zijn afdeling, maar het gebeurde alleen door zijn buitensporige goedheid: Hij kan tegen niemand 'nee' zeggen."
Wat is een 'goed hart'?
Wat is dan een "goed hart"? We hebben het hier niet over het fysieke hart van een persoon, maar eerder over zijn gemoedstoestand. De persoon die sterk in zichzelf voelt en lijdt onder wat de ander lijdt, heeft een "goed hart". Dit is de reden waarom hij nooit iemand wil laten lijden. Het is omwille van een "goed hart" dat iemand nooit systematisch de slechte daden van zijn kinderen zal bestraffen, zal toelaten dat anarchie de klas binnendringt waarin hij lesgeeft of onder de arbeiders die hij leidt. Een berisping veroorzaakt lijden en dat is wat de "goedhartige" persoon niet wil. Hij lijdt zelf te veel wanneer hij anderen laat lijden.
Lees ook: Halloween stuit op weerstand onder Nederlanders: ‘Het heeft iets duivels’
Alles om lijden te voorkomen
Het "goede hart" offert alles op aan dit essentiële doel om lijden te voorkomen. Als hij iemand ziet klagen over de strengheid van de Tien Geboden, begint hij onmiddellijk na te denken over hervormingen en een handigere interpretatie. Als hij iemand ziet lijden onder jaloezie omdat hij niet van adellijke afkomst of miljonair is, zal hij onmiddellijk aan democratisering denken. Als hij rechter is, zal zijn "goedheid" hem ertoe brengen de wet op te rekken om bepaalde misdaden onbestraft te laten. Als politieagent zal hij zijn ogen sluiten voor gebeurtenissen die hij zou moeten onderdrukken.
Ondoordachte capitulaties
Als gevangenisdirecteur zal hij de veroordeelde behandelen als een onschuldig slachtoffer van de tekortkomingen van het tijdperk en de omgeving waarin hij leeft. Bijgevolg zal hij een strafsysteem installeren dat de gevangenis verandert in een ontmoetingsplaats voor alle ondeugden, waar vrije communicatie tussen de veroordeelden hen zal blootstellen aan besmetting met al die virussen die ze nog niet hadden. Als professor zal hij lui en achteloos goede cijfers geven aan studenten die lagere cijfers verdienen. Als wetgever zal hij systematisch geneigd zijn om de arbeidstijd te verkorten en loonsverhogingen te steunen. In de internationale politiek zal hij de voorkeur geven aan alle ondoordachte en onmiddellijke capitulaties om de vrede nog wat langer te bewaren, zoals met het Akkoord van München in 1938.
De misvatting dat alle pijn en lijden fout is
Aan al deze houdingen ligt het idee ten grondslag dat er maar één kwaad in de wereld is: fysieke of morele pijn. Als gevolg daarvan is alles wat lijden vermijdt of onderdrukt goed. Alles wat lijden veroorzaakt of verergert is slecht. Het "goede hart" heeft een bijzondere gevoeligheid die hem gevoelig maakt om emotioneel te worden bij het zien van elke vorm van lijden. Het verdedigt elk individu dat lijdt alsof dit individu het slachtoffer is van onrechtvaardige agressie. Met dit concept is de betekenis van "heb uw naaste lief" dat je niet wilt dat hij lijdt. Je naaste laten lijden betekent noodzakelijkerwijs hem haten.
Lees ook: Fatima en de noodzaak van lijden
Bijzondere psychologie
Zo krijgt de man met het "goede hart" een heel bijzondere psychologie. Allen die ijverig zijn in het bewaren van orde, hiërarchie, integriteit van principes, en die voorstander zijn van de verdediging van het goede tegen de aanvallen van het kwaad, zijn harteloos, omdat ze met hun kracht "lijden veroorzaken" voor die "arme zielen" die "te zwak waren" en in een of andere verleiding vielen. Ook al tolereert en verdedigt de "goedhartige" mens alle zondaars op aarde, het is niet meer dan normaal dat hij de "kwaadhartige" mens haat die "anderen laat lijden".
Geestestoestand
Dit zijn de grote lijnen waarmee een zeer frequente geestestoestand kan worden beschreven, maar dit is slechts een theoretisch geval. Gelukkig is slechts een relatief klein aantal mensen zo extreem, maar je kunt regelmatig mensen tegenkomen die in specifieke gevallen heel erg zo denken, terwijl er toch een veelheid aan mensen is die sporen van deze geestestoestand hebben.
Gods wil is belangrijker dan comfort
Om te laten zien hoe diep dit kwaad vandaag de dag in de psyche van mensen zit, zal ik een paar alledaagse voorbeelden geven. Om te begrijpen wat er mis is in de voorbeelden, zal ik als katholiek eerst kort samenvatten wat de leer van de katholieke Kerk over dit onderwerp is. De Kerk is van mening dat het grootste kwaad in de wereld niet het lijden is, maar de zonde. Het grootste goed bestaat niet uit een goede gezondheid of meer dan genoeg te eten, een goede nachtrust, eerbewijzen of zoveel mogelijk vrije tijd, maar uit het doen van de wil van God.
Lijden kan louteren
Lijden is ongetwijfeld een kwaad. Maar in veel gevallen kan dit kwaad veel goeds doen in termen van boetedoening, vorming en spirituele groei. De Kerk is een moeder, de meest tedere, zorgzame en liefdevolle moeder. Ze heeft altijd geprobeerd, en zal dat ook altijd blijven doen, om onnodig lijden van haar kinderen en van de hele mensheid te voorkomen.
De Kerk vraagt lijden van haar dienaren
Ze zal echter nooit ophouden om lijden op te leggen waar het nodig is voor de glorie van God en het heil van de zielen. Van de martelaren eiste ze de meest gruwelijke kwellingen te aanvaarden. In onze tijd vraagt de Kerk van missionarissen dat ze zich blootstellen aan allerlei gevaren en vermoeienissen in de meest vijandige en verre uithoeken van de wereld. Ze vraagt ook van alle gelovigen een onophoudelijke strijd tegen de hartstochten, een voortdurende innerlijke inspanning om alles wat slecht is te onderdrukken. Dit veronderstelt zoveel lijden, dat de Kerk dit onmogelijk acht voor de mens in zijn zwakheid. Ze leert zelfs dat niemand zonder Gods genade alle geboden blijvend in praktijk kan brengen.
Lees ook: Eva Vlaardingerbroek getrouwd en zwanger: "De grootste zegen van ons leven!"
Moeder verplicht tot inspanning
Ze legt al dit lijden op met voorzichtigheid en goedheid, maar zonder aarzeling of wroeging. Ze doet dit niet omdat ze geen goede moeder is, maar juist omdat ze er een is. Een moeder die wroeging zou voelen of zou aarzelen om haar kind te verplichten te studeren, rechtvaardige straffen te aanvaarden of pijnlijke maar noodzakelijke medische behandelingen te ondergaan, zou geen goede moeder zijn.
We moeten van de versterving houden
De Kerk verwacht ook een dergelijk gedrag van haar kinderen ten opzichte van zichzelf en hun naasten. Het is goed om nutteloze en onnodige pijn te vermijden. We moeten medelijden en barmhartigheid hebben met onze naasten, meeleven met hun lijden en alles doen om het te verlichten. Tegelijkertijd zouden we van versterving moeten houden, we zouden ons lichaam moedig moeten disciplineren en bovenal zouden we ijverig de gebreken van onze ziel met wijsheid en grondigheid moeten bestrijden. Omdat de liefde voor onze naaste ons hetzelfde goed doet verlangen voor hem als voor onszelf, moeten we ook niet aarzelen om hem te laten lijden als dat nodig is voor zijn heiliging.
Lees ook: De biecht, het sacrament van de goddelijke barmhartigheid
Afwijkingen
In het licht van de bovengenoemde principes is het gemakkelijk om te wijzen op verschillende afwijkingen van een geromantiseerd begrip van het "goede hart": Het is "goedhartig" om een zekere neerbuigendheid te hebben voor verhulde vormen van echtscheiding uit medelijden met de echtgenoten; om voorstander te zijn van de afschaffing van religieuze geloften en van het celibaat voor priesters uit medelijden met degenen die aan God gewijd zijn; om geboortebeperking te rechtvaardigen uit medelijden met de moeder, enz.
Tegen de Inquisitie
Op andere gebieden betekent een "goed hart" hebben dat je tegen polemiek bent, zelfs als die eerlijk en gematigd is; tegen de Index van Verboden Boeken, de Inquisitie (zelfs zonder het misbruik dat op sommige plaatsen plaatsvond); tegen de Kruistochten, omdat dit alles lijden veroorzaakte. Op weer andere gebieden betekent "goedhartig" zijn dat je niet spreekt over de duivel, de hel of het vagevuur; dat je patiënten niet waarschuwt dat de dood nabij is; dat je zondaars niet aanspreekt op de ernst van hun morele toestand en hen niet vertelt over versterving of berouw en verandering van leven, omdat ook dit lijden veroorzaakt.
Lees ook: Hoe Sint-Michaël bij Robbie de duivel uitdreef
'Gevoelens kwetsen'
Ik heb gehoord van een leraar op een katholieke school die tegen schoolonderscheidingen was, omdat leerlingen die minder toegewijd waren daaronder zouden kunnen lijden! Er zijn ook religieuze verenigingen geweest die gevaarlijke leden tolereerden ten nadele van het hele instituut, omdat hun uitwijzing hen zou laten lijden! Het is niet "goedhartig" om tegen modes en immorele dansen te spreken, om voor een strenge filmkeuring te pleiten. Dit alles lijkt onbarmhartig omdat het "lijden veroorzaakt". Ik hoorde zelfs over iemand die een campagne tegen immorele tijdschriften afraadde, omdat dit de gevoelens zou kwetsen van de redacteuren wier zielen gered moesten worden!
Sint-Thomas van Aquino
Ik heb deze lange uitweiding gemaakt om me beter te kunnen concentreren op het probleem dat aan het begin werd geformuleerd. Voor het "goede hart" is alle haat noodzakelijkerwijs een zonde. De vruchten van deze filosofie zijn te zien in de chaos van onze moderne wereld. Voor geïnteresseerden: de grote Sint-Thomas van Aquino heeft hier ook veel over te zeggen (Summa Theologica, IIa. IIae., art. 6).
Dit artikel verscheen eerder op pliniocorreadeoliveira.info.
Laatst bijgewerkt: 31 oktober 2024 19:17