Een Grieks-katholieke kerk in Jedideh, Syrië. Bron afbeelding: Dosseman / Wikimedia Commons.
Aartsbisschop: 'Syrië is aan zijn einde' en de Kerk is de 'enige bron van hoop'
Nu de christenvervolging in Syrië voortduurt en mensen steeds meer hun vertrouwen in de regering verliezen, heeft een vooraanstaande katholieke prelaat in Syrië verklaard dat de katholieke Kerk “het enige referentiepunt voor hoop” is in het land.
Aartsbisschop Jacques Mourad
“Jezus wil dat Zijn Kerk in Syrië blijft. En het idee om Syrië van christenen te ontdoen is zeker niet de wil van God.” Zo sprak aartsbisschop Jacques Mourad onlangs tegenover Fides News Agency, het officiële nieuwskanaal van de Pauselijke Missiewerken van het Vaticaan. Mourads uitspraken volgen op de steeds explosievere situatie in Syrië. Vorige maand vond er een zelfmoordaanslag plaats in Damascus, waarbij 30 doden vielen bij de Grieks-orthodoxe Mar Elia kerk.
Katholieke Kerk speelt unieke rol in verdeelde samenleving
Voor Mourad—de 57-jarige aartsbisschop van het Syrisch-katholieke aartsbisdom van Homs—is de rol van de katholieke Kerk wellicht belangrijker dan ooit in het verscheurde land. “De Kerk is het enige referentiepunt voor hoop voor het hele Syrische volk,” zei hij. “Voor iedereen, niet alleen voor christenen. Want wij doen alles wat we kunnen om ons volk te ondersteunen.”
Voormalig lid van al-Qaida leidt nu Syrië
De Syrische regering staat momenteel onder leiding van president Ahmed Al-Sharaa, die in december de opstand tegen het Assad-regime leidde en vervolgens het land overnam met zijn islamistische strijders. Al-Sharaa vocht in het begin van de jaren 2000 als lid van Al-Qaida in Irak tegen Amerikaanse troepen, maar is de afgelopen maanden internationaal geprezen en diplomatiek benaderd nu hij is opgekomen als Syrië’s nieuwe leider.
Lees ook: Onze Lieve Vrouw van de Militie: hoe Sicilië werd gered van een islamitische invasie
De wanhoop greep om zich heen
Mourad vertelde dat na de val van het Assad-regime “veel mensen in onze gemeenschappen en parochies in een crisis en angst vervielen. Een vreselijke wanhoop. Ook ik heb de parochies bezocht, in elk dorp, om christenen te bemoedigen en over de toekomst te spreken.”
'Nieuwe regering zegde tolerantie toe aan christenen'
Al-Sharaa heeft verklaard te streven naar een samenleving die religieuze overtuigingen tolereert en naar een “omvattende” regering die “alle Syriërs, inclusief religieuze en etnische minderheden” vertegenwoordigt. In december verklaarde de pauselijke nuntius, kardinaal Mario Zenari, dat “rebellen onmiddellijk na hun overwinning in Aleppo de bisschoppen ontmoetten, en hun verzekerden dat zij de verschillende religieuze denominaties en christenen zouden respecteren.”
Het geweld blijft
Toch zijn de aanvallen doorgegaan, hoewel de regering officieel heeft verklaard dat deze worden uitgevoerd door individuele agenten of groepen zonder banden met de staat. “De regering,” vertelde hij aan Fides, “draagt directe verantwoordelijkheid voor alles wat er is gebeurd.”
'De regering vervolgt het volk'
Kardinaal Zenari: "Elke regering is immers verantwoordelijk voor de veiligheid van het volk. En ik heb het niet alleen over de christenen. Veel soennieten, veel alawieten zijn ook gedood, velen zijn verdwenen. Als een team van een internationale organisatie de gevangenissen zou inspecteren, zouden ze veel mensen aantreffen die niets te maken hadden met de misdaden van het vorige regime. Ik denk dat je gerust kunt stellen dat deze regering het volk vervolgt."
Nieuw rapport over christenvervolging
In de afgelopen weken documenteerde een nieuw rapport van de U.S. Commission on International Religious Freedom (USCIRF) de dagelijkse realiteit voor christenen en moslims in Syrië sinds het aantreden van het nieuwe regime. Het rapport waarschuwt dat “zowel de omstandigheden voor godsdienstvrijheid in Syrië als het daarmee samenhangende Amerikaanse buitenlands beleid—inclusief President Donald J. Trump’s aankondiging in mei om sancties tegen Syrië op te heffen—onderhevig blijven aan snelle verandering.”
'Godsdienstvrijheid blijft onder druk staan'
Het USCIRF-rapport vermeldt dat “godsdienstvrijheid onder druk blijft staan door een scala aan actoren, waaronder aanhangers van de overgangsautoriteiten, die burgers doelbewust hebben aangevallen met sektarisch geweld.” Dit is vooral gelinkt aan Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), dat formeel door de VS als terroristische groepering is aangemerkt.
Aartsbisschop twijfelt aan officiële lezing van geweldsincidenten
Toch hecht aartsbisschop Mourad weinig waarde aan de officiële distantiëring van de staat van deze aanvallen. Hij leek niet geneigd de officiële lezing te accepteren waarin de islamitische regering zich afkeert van de anti-christelijke aanvallen, en wees op een duidelijke band tussen de strijders en de staat: "Ze rijden in voertuigen van de staatsveiligheid en gebruiken luidsprekers om christenen op te roepen zich te bekeren. Maar wanneer we de veiligheidsmensen hierover aanspreken, antwoorden ze dat dit individuele initiatieven zijn. Mensen geloven niet meer in deze regering."
Zelf werd hij gevangen genomen
Mgr. Mourad heeft persoonlijke ervaring met islamitische strijders en hun methoden. In 2015 werd hij vier maanden lang gevangengenomen door de Islamitische Staat, totdat hij wist te ontsnappen. Sinds zijn priesterwijding in 1993 diende hij als priester, en in 2022 werd hij door de Syrisch-katholieke bisschoppensynode verkozen tot aartsbisschop van Homs—een benoeming die het jaar daarop door Paus Franciscus werd bevestigd.
Regeringskritiek vanuit persoonlijk perspectief
Nu hij zijn zetel heeft aanvaard in een uiterst moeilijke tijd—de Syrisch-katholieke Kerk is een sui juris kerk in volledige gemeenschap met de Heilige Stoel—schuwt Mourad het niet om vergelijkingen te maken tussen de nieuwe en oude regering. Al-Sharaa en Assad “hebben geen respect voor het Syrische volk en hun geschiedenis,” aldus Mourad, die eraan toevoegde:
Nieuwe regering is even slecht als de oude
"Elke keer dat ik hoor over het “beschermen” van christenen, voelt het alsof we worden aangeklaagd, alsof we bedreigd worden. Die woorden tonen geen welwillendheid; ze leggen ons een last op. Ik moet zeggen dat deze regering hetzelfde doet als het Assad-regime deed tegen de bevolking. Beide regimes, het Assad-regime en het huidige, hebben geen respect voor het Syrische volk en hun geschiedenis."
Dreigende ondergang voor het land Syrië
Hij schetste een schrijnend beeld van de situatie ter plaatse: "Syrië als land is aan zijn einde. We blijven herhalen dat het het eerste land ter wereld is, dat Damascus en Aleppo de oudste steden ter wereld zijn, maar dat betekent vandaag niets. Het is aan zijn einde; de meeste mensen leven onder de armoedegrens; we worden afgeslacht en vernederd, en we zijn moe. We hebben de kracht niet meer om onze waardigheid zelf terug te winnen. Als er geen oprechte politieke steun komt voor het volk, en niet voor de regering, dan zijn we aan ons einde."
Paus en rapporten bevestigen dramatisch christenverlies
In mei riep Paus Leo XIV christenen in het Midden-Oosten op om in hun geboorteland te blijven, nu het aantal christenen in de regio sterk is gedaald, zoals bevestigd door talrijke rapporten en onderzoeksinstituten. De christelijke bevolking van Irak en Syrië is “met ergens tussen de 75% en 85% gedaald in de afgelopen 20 jaar, en de christelijke gemeenschap van Palestina staat onder druk, met als schrijnend voorbeeld de bijna volledige verdwijning van christenen in Gaza tijdens de laatste Israëlisch-Palestijnse oorlog,” schreef persecution.org vorig jaar. De benarde situatie van christenen in Syrië blijft even cruciaal als altijd.
Dit artikel verscheen eerder op tfp.org.
Laatst bijgewerkt: 29 juli 2025 06:17