Het katholieke geloof in Europa: in zonsondergang of dageraad? God willende zal ons continent herrijzen in Christus.
Van gloeiend kooltje tot laaiend vuur: het katholicisme herrijst in Europa
“De kwijnende vlam zal Hij niet doven”, zegt het evangelie over Onze Lieve Heer. Hoewel de eens zo katholieke Europese landen grotendeels bedekt zijn met de as van afvalligheid, immoraliteit en onverschilligheid, smeult er nog steeds een klein kooltje geloof. Deze sintel straalt steeds meer licht en warmte uit in Europa. Het meest symbolische voorbeeld is Frankrijk.
Toestroom op Aswoensdag
Afgelopen vastentijd stond de Franse sociale media vol met verwijzingen naar vasten en andere boetedoeningen. Op Aswoensdag werden parochiepriesters verrast door grote aantallen jongeren die wachtten om hun voorhoofd te laten merken, niet met de as van onverschilligheid, maar met die van boetedoening. De media registreerden dit feit met verbazing:
Massale aanwezigheid van jongeren
“Deze indrukwekkende taferelen zijn geen uitzondering. Van Nantes tot Nice, van Parijs tot Bordeaux, werden parochies overspoeld door een ongekend aantal mensen dat de Aswoensdagmis bijwoonde, die het begin van de vastentijd markeert. Opvallend was de massale aanwezigheid van jongeren, van wie velen niet eens catechumenen waren en anderen die ver van de Kerk waren afgedwaald. Tegen alle verwachtingen in kwamen ze allemaal de kerken binnen.”
Lees ook: Jongeren vinden de katholieke Kerk: 'Teveel om in één Mis te dopen'
"Er is een echte zoektocht naar het heilige"
Op TikTok was de hashtag “Carême2025” (Vasten 2025) ongekend succesvol. Met het grijze askruis nog op hun voorhoofd namen jonge gelovigen video's op waarin ze hun volgers aanmoedigden om vasten en onthouding te beoefenen. Verschillende filmpjes kregen tienduizenden likes, terwijl de commentaren overspoeld werden met vragen over het geloof en verzoeken om geestelijk advies. Priester en journalist Danziec (zijn pseudoniem) merkte treffend op: “Er is een echte zoektocht naar het heilige omdat mensen referentiepunten nodig hebben. De as is in letterlijke zin een teken van deze behoefte.”
Beklijft het wel?
Men kan zich terecht afvragen wat de betekenis is van deze verschijnselen op sociale media, aangezien deze trends over het algemeen van korte duur zijn. Het religieuze beeld in Europa, en met name in Frankrijk, blijft somber. Hoewel elf procent van de Fransen op feestdagen zoals Kerstmis de Heilige Mis bijwoont, houdt slechts twee procent van de bevolking zich elke week aan het zondagse kerkbezoek. Aan het einde van de jaren vijftig werd meer dan 90% van de kinderen binnen drie maanden na de geboorte gedoopt. Dat percentage ligt nu onder de twintig procent.
Minderheidsgeloof wint aan kracht
Volgens de European Values Study-enquête van 2018 is “het aantal mensen dat zich tot de kerk bekent, de afgelopen veertig jaar gedaald van 70% naar 32% van de bevolking”. Ondanks deze cijfers blijkt uit een discrete maar groeiende stroom bekeerlingen, vooral jongeren, dat “het katholicisme, nu het beseft dat het een minderheid is geworden, weer aan kracht wint”, aldus Yann du Cleuziou, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Universiteit van Bordeaux.
Uit het veld geslagen door 1968
De katholieke meerderheid van de jaren vijftig bevond zich in feite in een fase van sterk afnemende vurigheid. Deze achteruitgang culmineerde in de conciliaire crisis en de Sorbonne-revolutie in mei 1968. Het kerkbezoek werd toen nog slechts in stand gehouden door de kracht van de inertie of sociale gewoonten. De huidige opleving van de religieuze vurigheid wordt daarentegen gevoed door de bijzondere ijver en het elan van bekeerlingen.
Lees ook: De opkomst van Instagram-bekeerlingen: jongeren ontdekken de Kerk door sociale media
Mobieltje uitschakelen
Pater Benoît Pouzin, uit het bisdom Valence, wijst erop dat “tien of vijftien jaar geleden het moeilijk was om jongeren aan het bidden te krijgen. Tegenwoordig doen ze dat heel graag. Als we op retraite gaan, zijn ze vooral onder de indruk van de momenten van gebed en stilte, wanneer we al onze mobiele telefoons uitschakelen. Religie biedt dingen die hen aanspreken, zoals meditatie, innerlijk welzijn...”
Populariteit van traditionele boetedoening
In Frankrijk en andere Europese landen beginnen de nieuwe bekeringen inderdaad met een dorst om de innerlijke leegte op te vullen die het moderne leven heeft gecreëerd. Daarna volgt de aantrekkingskracht van traditionele boetedoeningen, zoals vasten en pelgrimstochten, die worden gezien als tastbare middelen om zich van zonden te zuiveren en zich met God te verzoenen. Wat een raadsel is dit voor mensen zonder geloof! Hoe kun je deze jongeren uitleggen dat ze lijden zoeken... om de vreugde te vinden die het hedonisme niet geeft!
Parijs-Chartres
Een recent voorbeeld van deze dorst naar zingeving was de pinksterbedevaart van Parijs naar Chartres. Deze bedevaart, bedoeld om de traditionele Latijnse Mis te promoten, trok vorig jaar een recordaantal jongeren die het offer brachten om in drie dagen meer dan honderd kilometer te lopen. De organisatoren moesten de inschrijvingen sluiten bij 18.000, terwijl er nog duizenden in de rij stonden te wachten.
Een stijging van 45% in dopelingen
Ten slotte willen de nieuwkomers de sacramenten ontvangen, vaak in de traditionele ritus. Deze Pasen werden een recordaantal van 10.300 volwassenen en 7.400 tieners gedoopt, een stijging van 45% ten opzichte van 2024. Deze cijfers bevestigen de groeitrend die de afgelopen vijf jaar is waargenomen.
Adem van de Heilige Geest
Terwijl de Heilige Moederkerk het paasseizoen viert, zijn er dus tekenen dat het rokende vlas van het geloof, door de adem van de Heilige Geest en de glimlach van de Allerheiligste Maria, de as kan doorboren, de sintels kan doen ontbranden en een krachtig vuur kan worden, om de wil van Onze Lieve Heer te vervullen: "Ik ben gekomen, om vuur op de aarde te werpen; en wat wil Ik, indien het alrede ontstoken is?" (Lk. 12:49)
Dit artikel verscheen eerder op tfp.org.
Laatst bijgewerkt: 2 mei 2025 08:57