Sint-David streed in Wales tegen het pelagianisme en stichtte menig nieuw klooster.
Sint-David, de beschermheilige van Wales
Wales is een bijzonder onderdeel van het Verenigd Koninkrijk, waar zich een eigen, Keltische taal handhaaft: het Welsh. De naam David is daar een van de meest voorkomende. Geen verwijzing naar de Bijbelse koning, maar naar Sint-David (‘Dewi Sant’ in het Welsh), de patroon van Wales en een van de grote heiligen die het heeft voortgebracht. In 2004 editie van het Martyrologium Romanum staat David onder 1 maart met de Latijnse naam Dávus.
Pionierende missionarissen
Sint-David is in de beste Keltische verteltraditie omgeven met prachtige en wonderlijke verhalen, maar strikt historisch staat er over hem niet veel vast. Vergeleken met de vroege heiligen, de pionierende missionarissen in onze eigen contreien, te beginnen met Sint-Servaas (+384) in Maastricht en later Amandus (+ ca. 680), Willibord (+739) Bonifatius (+754) en Ludger (+809) zelfs teleurstellend weinig. Niet eens zijn sterfjaar staat vast, de meest betrouwbare traditie houdt het op 601. Dat is het jaar waarin paus Gregorius de Grote assistentie naar Engeland stuurt voor Sint-Augustinus van Canterbury, die daar vijf jaar eerder als missionaris is gearriveerd.
Neef van koning Arthur
Volgens de traditie was Sint-David een neef van Koning Arthur, een hoofdfiguur uit de Keltische sagenwereld. Schokkend detail: hij zou geboren zijn uit een verkrachting. Zijn moeder Nonna (later Sint-Non) was, zoals haar naam al zegt, een religieuze, aan wie een Welshe leider zich vergrepen had. Nonna zou later naar Bretagne in het huidige Frankrijk zijn gegaan. Inderdaad is Sint-Non net als Sint-David (als Saint-Divy) een daar vanouds vereerde heilige, wat tot uitdrukking komt in menige plaatsnaam. Overigens zijn Welsh en Bretons verwante talen, met invloeden over en weer.
Bestrijder van pelagianisme
Meer aannemelijk is dat Sint-David, zoals de tradities benadrukt, als bisschop in de zesde eeuw op velerlei wijze actief was in het bestrijden van het pelagianisme, de ketterij van een Britse monnik, die leerde dat de mens zichzelf ook op eigen kracht kan verlossen. Ook zou hij menig klooster gesticht en hervormd hebben, waaronder Glastonbury. Hij zou samengewerkt hebben met Sint-Columbanus (+615), die op het vasteland zoveel kloosters heeft gesticht. Een van de beroemdste verhalen over Davids prediking is dat toen hij tegen het pelagianisme sprak op de Synode van Brefi (nu Llanddewi Brefi in Ceredigion) de aarde onder zijn voeten omhoog kwam en een heuvel vormde zodat zijn woorden gehoord en hij gezien kon worden. Daarbij zou een witte duif op zijn schouder zijn neergestreken, die een vast onderdeel van zijn iconografie werd.
Krachtig spreker
Men zegt dat hij ongewoon lang was voor die tijd (ongeveer 1,80 m) en een krachtig en overtuigend spreker. Uit vermeldingen in sommige kloosterkronieken, met name Brut y Tywysogion, kunnen we afleiden dat hij in het gebied van het huidige St Davids woonde en waarschijnlijk rond 547 begon te reizen. Dit kan verband houden met de uitbraak van de pest in Zuidwest-Wales waardoor mensen op de vlucht sloegen. Onder zijn leiding gingen vele monniken op pad om Wales, Ierland, Cornwall en Armorica (Bretagne en omliggende provincies) te evangeliseren.
Kloosterstichter
David kwam terug om rond 550 zijn klooster te stichten en te leiden, dat bekend werd om zijn kennis en zuivere levenswijze. Zijn klooster zou gebouwd zijn in de Keltische traditie van kleine stenen 'bijenkorf' hutten, niet zoals de grote abdijen van later eeuwen. Hij stierf op 1 maart 601 (al zijn de oudste kronieken het over het jaar dus niet met elkaar eens), de dag die we nu in Wales gevierd wordt als Saint David's Day.
De legenden van Sint-David
Van Sint-David wordt gezegd dat hij veel genezingswonderen heeft verricht. Een ander wonderverhaal vertelt ons over het belang van bijen. Een Ierse monnik genaamd Modomnoc was de imker in Davids klooster en maakte honing en was. Hij moest terugkeren naar Ierland, maar zijn bijen bleven hem achterna komen naar de boot. Drie keer stuurde hij de bijen terug, totdat David ze zegende en Modomnoc toestond om ze mee te nemen, waarmee hij naar verluidt de honingbij (en de bijenteelt) in Ierland introduceerde.
Prei of narcis
Een andere traditie verhaalt hoe tijdens een chaotische veldslag tegen de Angelsaksen op een veld met prei Sint-David zijn Welshe krijgers toeriep elk een prei op hun hoed of harnas te dragen, zodat zij vriend en vijand konden onderscheiden. Sindsdien is het in Wales traditie op 1 maart prei op de kleding te dragen ter nagedachtenis aan David (om voor de hand liggende praktische redenen ook wel vervangen door een narcis, die rond Saint David’s Day bloeit).
Heilig verklaard
Zijn laatste woorden aan zijn volgelingen, die tot op de dag van vandaag herhaald worden, zouden geweest zijn: "Heren, broeders en zusters, weest blij en bewaar uw geloof en uw geloofsbelijdenis en doe gij de kleine dingen die gij mij hebt zien doen en waarover gij hebt gehoord. En wat mij betreft, ik zal het pad bewandelen dat onze vaders voor ons hebben bewandeld." Sindsdien is ‘doe gij de kleine dingen des levens’ een welbekende uitdrukking in het Welsh.
Reformatie verwoest Sint-Davids graf
Sint-David werd omstreeks 1120 heilig verklaard door paus Calixtus II. Het stadje St Davids in Pembrokeshire, waar zijn graf zich bevindt, werd in de Middeleeuwen een geliefd bedevaartsoord, dat wel de rooftochten van de Vikingen, maar helaas niet de verwoestingen van de ‘Reformatie’ overleefde.
Laatst bijgewerkt: 29 februari 2024 18:29