De H. Pedro Armengol hing drie dagen aan de galg, maar overleefde. (Beeld: via America needs Fatima)
De H. Pedro Armengol: toonbeeld van vertrouwen op Onze Lieve Vrouw
Dr. Plinio vertelt op verzoek in het kort het prachtige leven van deze Spaanse heilige, die in 1258 werd geboren in het Catalaanse stadje Guardia del Prats (Tarragona) en stierf op 27 april 1277. Zijn relikwieën bevinden zich in het plaatsje waar hij geboren is. Hij werd op 18 april 1683 heilig verklaard door paus Innocentius X. Zijn feest wordt gevierd op 27 april.
Zeer waardige ouders…
Om zinnig op jullie vraag te reageren, moet ik iets vertellen. Kennen jullie het verhaal van de heilige Pedro Armengol [1258-1277] al? Degenen die het niet kennen, steek je hand op. Dat is de overgrote meerderheid. Welnu, in het Spanje van de dertiende eeuw, als ik me niet vergis, was er een edelman, een graaf, die zeer dicht bij de koning van Castilië en Aragon stond. Hij had een leengoed; kortom, een zeer waardig man, goed getrouwd met een nette dame, die regelmatig het koninklijk paleis bezocht. Een man met goede connecties.
…met een onwaardige zoon
Deze man had een zoon, en deze zoon was een verschrikkelijk aan lager wal geraakt type. Hij had een zeer goede opvoeding gehad, maar kwam in slecht gezelschap terecht en dwaalde af. Zijn vader en moeder deden alles wat ze konden. Zij deden er alles aan om hem te weerhouden, maar dat lukte niet. Hij werd zo verlopen dat hij een struikrover werd en tussen dieven, bandieten enzovoort leefde. Min of meer wat een terrorist vandaag de dag zou zijn.
Klaroengeschal van jachtstoet
Nou, op een dag was hij met zijn maten in de wildernis, toen hij vanuit de verte een klaroengeschal hoorde, wat het typische klaroengeschal van de koning was, gespeeld als de koning ging jagen. En hij kende het omdat hij aan het hof was geweest. Hij hoorde die klaroenstoot en realiseerde zich dat de koning voorbij kwam met de jagers en zo, dan achter de koetsen met de dames die ook naar de jacht gingen kijken, en hij zag heel die cavalcade.
‘Vader en moeder zijn daar!’
En de eerste gedachte die in hem opkwam was: “Mijn vader en moeder zijn daar!”. Dan besef je dat dit een genadeklap voor hem was, een schok: “Wat een verschil! Mijn vader en moeder hebben deze eervolle positie. En ik, hun armzalige zoon, zit hier tussen boeven! Ze staan zo dicht bij de koning dat de koning hen uitnodigt om met hem te gaan jagen. Maar ik ben zo'n ellendeling dat ik weg moet rennen als ik de trompet van de koning hoor! Wat een ellendeling ben ik, etc. etc.”
God zelf beledigd
Toen ging hij over op religieuze overwegingen: “Want per slot van rekening heb ik God beledigd, die oneindig veel meer waard is dan de koning; de koning is slechts een beeld van God op aarde, maar de Koning der Koningen is God zelf. Ik heb God beledigd, ik leef in zonde, etc. etc.” En hij bekeerde zich.
Bij de Mercedariërs
En hij sloot zich aan bij een [religieuze] orde genaamd de Mercedariërs. Deze orde is gewijd aan Onze Lieve Vrouw onder een heel mooie aanroeping, namelijk Onze Lieve Vrouw van Barmhartigheid. In het Spaans staat er geloof ik mercedes. Dat zijn de ‘gunsten’ die Onze Lieve Vrouw schenkt. Dus het zou Onze Lieve Vrouw van Vriendelijkheid, Onze Lieve Vrouw van Vrijgevigheid, Onze Lieve Vrouw van Geschenken zijn, als je wilt! Een aanroeping min of meer in die richting.
Vrijwillige ruilgevangenen
En deze Orde had een huiveringwekkend doel, namelijk dit. Als iemand zich bij deze Orde aansloot, kon hij naar Afrika worden gestuurd - in die tijd was Noord-Afrika helemaal bezet door mohammedanen - om daar een gevangene te redden. Met andere woorden, ze ruilden deze Mercedariër in voor een Spaanse gevangene die zich onder de Moren bevond.
Geen biecht mogelijk
Het voordeel was tweeledig. De situatie van een katholiek die gevangen zat bij de mohammedanen was de slechtst mogelijke situatie, want er kon daar geen priester zijn. Als ze zondigden, was er geen vergeving voor de doodzonde... Dat wil zeggen, er is vergeving als er een daad van volmaakt berouw is. Maar vaak weten mensen niet of ze een volmaakte akte van berouw gedaan hebben. Dat wil zeggen, een die alleen voortkomt uit liefde voor God, en niet uit angst voor de hel.
Martelende onzekerheid
Hoe kunnen we dit van onszelf weten? Als je sterft, zal God oordelen. En hij zal tegen ons zeggen: “Je hebt meer berouw gehad uit angst dan uit liefde. De hel voor jou!” Dus ze wisten niet of ze naar de hel zouden gaan. Het was een verschrikkelijke situatie. Maar als ze erin slaagden om de ene Mercedariër voor de andere te ruilen, dan zou de Mercedariër daarheen gaan, hij zou een priester zijn, hij zou een clandestiene Mis kunnen opdragen, hij zou absolutie kunnen geven, hij zou allerlei voordelen kunnen doen.
Vertrouwend op Onze Lieve Vrouw
Maar hij, de priester, bevond zich in dezelfde positie als de ander. Als hij zondigde, was er geen andere priester om hem de biecht af te nemen. Een verschrikkelijke situatie! Maar de Mercedariër stelde zich uit liefde voor de zielen aan dit risico bloot. En uit vertrouwen op Onze Lieve Vrouw! De oversten riepen dus broeder Pedro Armengol en zeiden: “Je gaat nu naar Afrika.” Hij ging.
‘Op tijd losgeld, of je hangt’
Maar zijn familie, die wist dat hij in Afrika was - en zijn familie was heel rijk, heel invloedrijk en zo -, stuurde onderhandelaars om met de Arabische koning daar te praten, de kleine Arabische koning in wiens macht hij was, en boden geld aan om broeder Armengol te redden. En ze lieten hem komen en zeiden tegen hem: ‘Kijk eens, je familie doet zoveel moeite om je te redden.’ En ik, zegt de Arabische leider, heb het volgende besloten. Ik gaf hun een bepaald aantal dagen om naar Spanje te gaan, het geld te halen en terug te komen. Gedurende die tijd blijf jij tot mijn beschikking. Als het geld op tijd komt, ga je scheep naar Spanje. Als het niet komt, hang ik je op, omdat je ouders me wilden bedriegen, en geen zaken met me wilden doen.’
Aan de galg
Broeder Pedro kon niets anders zeggen dan: ‘Goed dan. Voor de Orde was het gunstig, want hij zou terugkomen en kon dan op een andere plaats weer het Arabische milieu in. En dan zouden ze twee of drie plaatsen bereiken in plaats van slechts één. Het klopte... het was voordeliger. Dus gingen ze akkoord. Nou, de dag brak aan, het schip met de gezant van zijn ouders kwam niet aan en het geld dus ook niet... Het Arabische opperhoofd was woedend en beval hem op te hangen. En hij ging naar de galg, ze deden dat touw om zijn nek en trokken de galg omhoog: knal! Waarschijnlijk met zijn handen vastgebonden en hangend!
Drie etmalen bungelen
Maar... hij vertrouwde op Onze Lieve Vrouw! En hij bleef drie dagen aan het touw hangen, wonder boven wonder zonder te stikken. Maar zonder eten, zonder drinken... ze wilden hem dood hebben, ze gaven hem niets, niets! Drie dagen en drie nachten! Verzengende zon; 's nachts daalde de temperatuur. Hij had geen bescherming tegen de zon, geen warmte tegen de kou. Hij hing daar maar. Zonder het geloof in Onze Lieve Vrouw te verliezen!
Hij leefde nog…
Aan het eind van de derde dag kwam het schip aan. Het had navigatieproblemen gehad en was daarom te laat aangekomen. “Waar is broeder Armengol?’ ‘Hij hangt aan de galg! Ik heb hem laten ophangen.” “Nee, ik wil het zien! Want als hij echt dood is, komt er ook geen geld.” Nou, ze gingen kijken, hij leefde nog. Dus sneden ze het touw door, maar hij was al bleek, een lijkkleur. En helemaal gekneusd natuurlijk, dat kun je je voorstellen.
Blijvende lijkkleur
Ze sneden het touw door, lieten hem los en gaven hem aan de Spanjaarden om mee terug te nemen. Maar hij hield zijn hele leven de lijkkleur. En ik weet niet meer precies wat voor litteken, of iets anders, er was een soort zichtbaar merkteken op hem, wat het effect was van de situatie die hij had meegemaakt. Toen realiseerden de superieuren zich waarschijnlijk dat hij niet gezond genoeg meer was om dit allemaal te doen.
Heilig verklaard
Ze stuurden hem naar een klooster in de bergen van Spanje om te bidden, om boete te doen voor zijn vorige leven en om te bidden voor de Spanjaarden of voor katholieken in het algemeen die in handen waren van de Moren. En daar werd hij geheiligd. De Heilige Stoel heeft hem later heilig verklaard. En dat is de heilige Pedro Armengol!
Model van vertrouwen
Ik vond hem een bewonderenswaardig model van vertrouwen! Ik vertelde de Spaanse TFP-groep erover en stelde voor dat ze het graf van Pedro Armengol zouden bezoeken, om relikwieën te vragen, relikwieën van deze heilige van het diepe vertrouwen, omdat ook wij dit vertrouwen moeten hebben tijdens de Bagarre! (grote algehele crisis, -red.) Wanneer we zijn infixi in limo profundo, ubi non est substantia (dr. Plinio citeert de Vulgaat, psalm 69,2 in een modderpoel weggezonken, geen grond meer onder de voeten, -red.), dan moeten we vertrouwen! Hij is een bewonderenswaardig model voor ons! Vertrouwen, zelfs als er geen reden meer is om ergens op te vertrouwen!
Pedro was overal vergeten
Dus gingen ze naar het huis van de Mercedarische priesters om te vragen waar hij begraven was. Hij was zo volledig vergeten, dat zelfs de priesters het niet wisten. Ze stuurden hen naar een ander klooster van dezelfde orde, want - wie weet - wisten ze het daar wel. Toen ze daar aankwamen, zeiden die dat zij het evenmin wisten. Maar ze gingen de registers raadplegen die ze hadden, en ze vonden inderdaad zijn naam.
Op zoek naar stoffelijke resten
Toen zagen ze dat hij in een dorp was, in een pueblito zoals ze in Spanje zeggen, een heel klein dorpje maar. Dus gingen onze mensen gingen daarheen, kwamen aan en vroegen in de Pueblo: ‘Is Pedro Armengol hier begraven? Is zijn stoffelijk overschot hier bewaard?’ ‘Ja, dat klopt, enz.’ ‘Wij komen uit Madrid, we zijn van TFP-Covadonga Madrid, we willen de eredienst houden, waar is die?’ ‘Daar is de parochiekerk.’
Kostbare urn
Ze gingen de parochiekerk binnen met mantels, spandoeken, enz. Maar ze kregen het volgende te horen - kijk hoe het leven van een man is, zelfs nadat hij dood is - tijdens de opstand van 1935 hadden de communisten de urn opengebroken waar zijn botten in zaten, om de urn, die een kostbare urn was, te bemachtigen. Ze namen hem mee naar de stad en verkochten hem aan juweliers, enz. enz. Communistische honden! Dus de communisten deden dit, en een deel van de as van zijn botten werd over de grond verspreid, en de botten verbrandden ze.
‘Traditie, Familie, Privé-eigendom!’
Dus toen een oude dame uit het dorp ervan hoorde, ging ze er heel voorzichtig naar toe en verzamelde de as in een klein glas. En de cultus ging verder voor zijn as die daar lag. Toen hielden onze mensen daar ceremonies, marcheerden ze, enz. Ze gingen ze naar het plein van de pueblito en riepen ‘Traditie, Familie, Privé-eigendom!’ En de mensen van het kleine plaatsje waren dolblij, want dit was een opsteker voor hen! Ze waren verrukt: Madrid! Mensen uit Madrid die naar hun dorpje kwamen!...
Enorme weg afgelegd
Met andere woorden, de devotie voor deze heilige werd veel vuriger. Wat een enorme weg had hij afgelegd: edelman werd bandiet; bandiet werd broeder; broeder werd martelaar; martelaar werd kluizenaar. De kluizenaar stierf, zijn nagedachtenis ging verloren en een verhaal over hem werd gepubliceerd in een heiligenleven hier in Brazilië. Dus vanuit Brazilië schreven ze naar Spanje, waar hij in Spanje praktisch herontdekt werd.
Leven getekend door het onverwachte
En het verhaal laat zien dat zijn leven getekend was voor het onverwachte. Zelfs na zijn dood stond het onverwachte hem in de weg. Nou, wij zullen in de Bagarre allerlei onvoorziene gebeurtenissen krijgen. Maar zelfs als onze levens aan een zijden draadje hangen, moeten we vertrouwen hebben! Voor degenen die het aanspreekt: Nossa Senhora das Mercês (Onze Lieve Vrouw van Genade) is een heel mooie aanroeping! Maar nu is het uur om! Je kent toch wel de Latijnse uitdrukking fugit irreparibile tempus – ‘de tijd vliedt onherroepelijk heen’? Zij fugit, vliedt heen dus. Er zit niets anders op: Laten we aan de slag gaan!
Deze tekst is overgenomen van pliniocorreadeoliveira.info en is ontleend aan een conference die prof. Plinio op 29 december 1988 gegeven heeft.
Laatst bijgewerkt: 30 april 2024 19:26