Onze Lieve Vrouw van Vrijkoop der Slaven wordt vaak afgebeeld met uitgestrekte armen en een beschermende mantel. (Afbeelding: fresco Domenico Ghirlandaio, c. 1472).
Onze Lieve Vrouw van Vrijkoop der Slaven
Een bijzonder Mariafeest viert de Kerk op 24 september (oude kalender): Onze Lieve Vrouw van Vrijkoop der Slaven. Deze gedachtenis is actueler dan je zou denken. Weliswaar komt ontvoering in islamitische slavernij als instituut niet meer veel voor, het gebruik om christelijke meisjes te roven om die vervolgens onder dwang te ‘bekeren’ en te ‘huwen’ is in islamitische landen, bijvoorbeeld Pakistan, nog aan de orde van de dag. Bovendien komt in algemene zin mensenhandel helaas nog altijd veel voor.
Afgebeeld met beschermende mantel
Onze Lieve Vrouw van het losgeld, zoals je de Latijnse benaming B.M.V. de mercede ook zou kunnen vertalen, is een titel die aan Maria wordt toegeschreven vanwege haar voorspraak bij de ontvoering van Spaanse christenen. Ze wordt vaak afgebeeld met uitgestrekte armen en een mantel die bescherming biedt aan de figuren onder haar. In 1218 verscheen zij tegelijk aan Sint Petrus Nolasco, Sint Raymond van Penyafort en koning Jacobus I van Aragon. Onze Lieve Vrouw vroeg hun een orde te stichten die zich zou richten op het terughalen van christelijke gijzelaars en slaven.
Gebed, losgeld en gijzelaarsruil
Sinds de inval van de Moren in Spanje 711 en de daaropvolgende bezetting, waren de christenen eeuwenlang in oorlog met hen. De tactiek van de moslims was christenen te ontvoeren en hen te martelen zodat zij hun geloof verloochenden. Deze nieuwe orde van Onze Lieve Vrouw van Vrijkoop der Slaven zou gebed, losgeld en het ruilen van gijzelaars in moeten gaan zetten, om de ongelukkigen die in Noord-Afrikaanse gevangenissen tot slaaf en dwangarbeiders waren gemaakt, terug te krijgen.
Lekenmonniken en geestelijken
Koning Jacobus riep de nieuwe orde in het leven op 10 augustus 1218. Deze kwam bekend te staan als de Orde van de Heilige Maagd Maria van Barmhartigheid, of de Orde van de Mercedariërs. De meeste leden waren ridders, lekenmonniken dus. Terwijl de geestelijken in de commanderijen het Goddelijk Officie reciteerden en als bedelorde het benodigde geld verzamelden, bewaakten de ridders de kusten en trokken zij de kampen van de Moren binnen om de tot slaaf gemaakten vrij te kopen en hen terug te halen.
Honderdduizenden christenen vrijgekocht
De Mercedariërs stonden erom bekend dat ze tot het uiterste
gingen om hun christelijke broeders en zusters te redden. Ze
verdeelden het geld dat ze ontvingen in drieën: Een derde ging naar
de bevrijding van gevangenen, een derde naar hulp aan de armen, en
een derde naar het onderhoud van de orde. Naast hun gebeden en het
losgeld, legden de leden van de orde ook geloften af om zich zo nodig
op te offeren om de plaats van de christelijke gijzelaars in te
nemen. Hun inspanningen waren zeer effectief. Uiteindelijk hebben zij
honderdduizenden christenen uit islamitische slavernij vrijgekocht.
Peter Nolasco en Raymond van Penyafort werden respectievelijk in 1608
en 1601 heilig verklaard.
Laatst bijgewerkt: 20 september 2022 11:17