Jonge vrouwen die het hoofd bedekken in de kerk: een steeds vaker voorkomend fenomeen. Bron afbeelding: Flickr / catholicism
Waarom dragen jonge vrouwen weer de mantilla?
Te midden van een groeiende trend van onbescheiden kleding en beperkingen op de traditionele katholieke liturgie, wordt de heropleving van de populariteit van mantilla voor vrouwen steeds vaker door seculiere media belicht, als een terugkeer naar het “Bijbelse.”
Mantilla's in kerken
Een recent onderzoek gepubliceerd door The Free Press bracht het gebruik van mantilla’s door vrouwen in kerken in kaart. Het artikel, getiteld The Young Catholic Women Bringing Back Veils (De jonge katholieke vrouwen die de sluier terugbrengen), legde de nadruk op de groeiende trend van vrouwen van verschillende leeftijden die een sluier dragen wanneer zij een kerk binnengaan. Maar wat is eigenlijk de diepere betekenis van het dragen van een sluier?
Geloof of mode?
Bezoekers van de traditionele Latijnse Mis zijn waarschijnlijk meer gewend aan het zicht van heren zonder hoofddeksel in de kerk, terwijl vrouwen vaak een kapelsluier of mantilla dragen. Naarmate het aantal traditionele Missen snel groeide van 2007 tot 2021, nam ook de prevalentie van de traditionele gewoonte van het bedekken van het hoofd door vrouwen toe. Deze praktijk heeft zich echter nu ook buiten de Latijnse Mis verspreid, aangezien vrouwen de sluier aannemen om hun devoties te ondersteunen. Volgens Madeleine Kearns van The Free Press is de “sluier-boom” organisch - het gebeurt niet op verzoek van, noch in verzet tegen, kerkelijke autoriteiten.
Sluier en liturgie
Op basis van gesprekken met verschillende vrouwen merkt Kearns op dat de terugkeer van de mantilla’s te maken heeft met een besef van waar de liturgie eigenlijk om draait, of liever, Wie het middelpunt ervan is. “Mensen kleden zich mooi om de koning of koningin te zien, dus zo zou het ook moeten zijn voor de Heer,” vertelde een vrouw aan Kearns. In onze samenleving en moderne cultuur worden manieren van orde, schoonheid en het traditionele gevoel van fatsoen vaak verworpen—vooral met betrekking tot de klederdracht van mannen en vrouwen. Het dragen van een pak wordt gezien als achterhaald voor mannen, terwijl bescheiden vrouwelijke kleding voortdurend wordt aangevallen door linkse mensen, die het als beperkend of preuts beschouwen. Desondanks, en misschien juist daardoor, is er een hernieuwde terugkeer naar het dragen van de sluier.
Lees ook: De deugd van de kuisheid is het antwoord
Oorsprong en betekenis van de sluier
Inderdaad, in voorgaande decennia, toen het bedekken van het hoofd voor beide geslachten de norm was in plaats van de zeldzaamheid van tegenwoordig, zouden mannen hun hoeden afnemen, terwijl vrouwen hun hoofd bedekt zouden houden in de kerk. De katholieke praktijk heeft haar wortels in de apostolische tijd en de Heilige Schrift.
Apostel Paulus
In de Eerste Brief van Paulus aan de Korintiërs (1 Kor 11:2-16) schrijft hij over de juiste houding van mannen en vrouwen tijdens het bidden: “Ik prijs u, omdat gij bij allerlei zaken aan mij denkt, en vasthoudt aan de voorschriften, die ik u gegeven heb. Welnu, ik wil, dat gij wèl bedenkt: het hoofd van iederen man is Christus; het hoofd van de vrouw is de man; het hoofd van Christus is God. Iedere man, die bidt of profeteert met bedekt hoofd, doet zijn hoofd schande aan. Iedere vrouw daarentegen, die blootshoofds bidt of profeteert, doet haar hoofd schande aan; want dat is juist hetzelfde, als deed ze het met geschoren hoofd.”
Theologische diepgang
Deze passage heeft als basis gediend voor de katholieke kerkelijke traditie over de juiste kleding voor mannen en vrouwen. Het heeft ook geleid tot commentaren van heiligen en geleerden, te veel om op te noemen, en van veel grotere theologische diepgang dan in enkele korte regels samengevat kan worden.
Lees ook: Rosary Rally: bisschop wijdt Nederland toe aan het Onbevlekt Hart van Maria
Kerkvaders en theologie
Bijbelgeleerden hebben ook opgemerkt dat Paulus' richtlijnen over hoe mannen en vrouwen zich in de kerk zouden moeten bedekken, stevig geworteld waren in de juiste maatschappelijke normen voor respectabele, getrouwde stellen en dat het - zoals moderne "feministische" activisten beweren - geen poging was om vrouwen neer te zetten als tweederangs of intrinsiek onrein. De vroege kerkvaders gaven vooral een analyse van de passages van de apostel. Zo schreef de heilige Johannes Chrysostomus uitgebreid over deze regels, waarbij hij opmerkte dat een man Christus moest imiteren: “Niet alleen omdat hij Christus als hoofd heeft, zou hij zijn hoofd niet moeten bedekken, maar ook omdat hij over de vrouw heerst.” Chrysostomus voegt eraan toe dat een soortgelijk principe geldt voor vrouwen: “Het is voor haar ook een schande om de symbolen van haar onderwerping niet te dragen. Maar de vrouw is de glorie van de man. Daarom is de heerschappij van de man natuurlijk.”
Kerkelijke traditie en leer
Met de Schrift en de kerkvaders als solide basis, werd de praktijk van het afnemen van hoofddeksels door mannen en het behouden van deze bedekking door vrouwen in de kerk een stevig verankerde gewoonte. Sint-Thomas van Aquino bouwde voort op deze leer en gaf uitgebreide commentaren op de brief van Paulus. Kort samengevat schrijft de Engelachtige Doctor: “Dit kan op twee manieren worden opgevat: ten eerste, omdat een sluier op het hoofd de macht van een ander over het hoofd van een persoon in de orde van de natuur aanduidt. Daarom moet de man, die onder God staat, zijn hoofd niet bedekken om te tonen dat hij direct aan God onderworpen is, maar de vrouw moet een bedekking dragen om te tonen dat zij, naast God, van nature aan een ander onderworpen is.”
Heropleving van de sluier
Hoewel de praktijk van vrouwen die een sluier dragen en mannen die hun hoofddeksels afnemen onmiskenbare wortels heeft in de apostolische traditie, is het ook duidelijk dat deze gewoonte in de afgelopen decennia grotendeels is verdwenen door de opkomst van de moderniteit, de seksuele revolutie en 'progressieve' invloeden op de liturgie. Desondanks is de echt katholieke praktijk weer in opkomst, en het aantal vrouwen dat ervoor kiest zich te bedekken in de kerk is evenredig gestegen met de productie van mantilla’s. Het opkomende bedrijf 'Veils by Lily' vertelde onlangs aan The National Catholic Register dat ze nu 900 bestellingen per maand ontvangt, nadat ze in 2010 nog maar 30 tot 60 bestellingen per maand hadden.
Een signaal van hoop
Vrouwen beschrijven dat ze zich tot het dragen van een sluier aangetrokken voelen vanwege het gevoel van eerbied dat het toevoegt aan de liturgie, de eenvoud waarmee men kan bidden, en de schoonheid van het voortzetten van een apostolische traditie die in lijn is met de kerkelijke praktijk van vele eeuwen. In de context van een samenleving waar zonden, onreinheid en lelijkheid vaak op een voetstuk staan, is de keuze van vrouwen om zich te bedekken uit eerbied voor het Heilige een waardevolle reactie.
Dit artikel was eerder gepubliceerd op tfp.org
Laatst bijgewerkt: 25 oktober 2024 07:31