De heilige Gertrudis van Nijvel
De heilige Gertrudis van Nijvel was één van de vroedvrouwen van de katholieke middeleeuwen
De Nederlanden kennen veel heiligen die het verdienen om meer vereerd te worden. Onder hen is de heilige Gertrudis van Nijvel (626-659).
Sint-Gertrudis van Nijvel
Gertrudis' wieg stond in Landen, in wat tegenwoordig Vlaams-Brabant is. Zij stamde uit een heilige familie: haar vader was de zalige Pepijn van Landen en haar moeder de heilige Ida of Iduberga. Ook haar zus Begga en haar broer Grimoald zijn door de Kerk erkend als heiligen.
De ridder en de duivel
Een ridder raakte verliefd op Gertrudis. Zij had echter haar hart aan Christus gegeven en koos voor het kloosterleven. Bij hun afscheid dronk zij op zijn heil. De ridder bleef echter verliefd en ging zover dat hij zijn ziel aan de duivel verkocht in de hoop haar alsnog te krijgen. Na zeven jaar kwam de duivel zijn recht opeisen, maar dankzij Geertruida’s heildronk had de duivel geen macht over zijn ziel. Zo redde zij hem van de eeuwige verdoemenis.
Zij weigerde zelfs een prins
Een andere vrijer was een heuse prins, die haar op een feest bij de Frankische koning Dagobert ten huwelijk vroeg. Gertrudis weigerde met de woorden: "Ik heb als bruidegom gekozen de eeuwige schoonheid die de oorsprong is van de schoonheid van alle schepselen. Hij die oneindig veel rijkdommen bezit en door de engelen wordt aanbeden."
Grootse nederigheid
Vanaf jonge leeftijd voelde Gertrudis een diepe roeping om haar leven aan God te wijden. Toen haar vader overleed, was zij ongeveer twintig jaar oud. Op aanraden van de heilige Amandus van Maastricht stichtte haar moeder een dubbelklooster op hun landgoed in Nijvel. Dit klooster was zowel voor mannen als vrouwen, een bijzonder concept in die tijd. Ida benoemde haar dochter Gertrudis tot de eerste abdis, terwijl zijzelf als eenvoudige zuster onder haar leiding leefde.
Lees ook: Sint-Amandus, bisschop van Maastricht, maar ook patroonheilige van Vlaanderen
Armenzorg en onderwijs
Gertrudis was een voorbeeldige abdis. Zij had veel aandacht voor armen en zwakken, zowel binnen als buiten het klooster. Ook onderwijs had haar prioriteit. Zij en haar tijdgenoten leefden in de ruïnes van het Romeinse Rijk. Veel kennis dreigde verloren te gaan door de politieke en militaire chaos van de volksverhuizingen.
Heiligen uit Ierland
Godzijdank was in Ierland veel geloofskennis bewaard gebleven in de kloosters. Gertrudis nodigde Ierse monniken zoals de heiligen Fursey, Foillan en Ultan uit om de zusters te onderrichten in Bijbelkennis, liturgie en de schone kunsten. Hierdoor werd het klooster van Nijvel een centrum van christelijke kennis en cultuur.
Tussen Romeinen en Franken
Gertrudis kan gezien worden als een 'scharnier' tussen het Romeinse verleden en de Karolingische toekomst, waarin geleerde mannen als 'onze' heiligen Bonifatius en Willibrord het werk van de Romein Sint-Augustinus konden voortzetten. Zonder overdrijving mogen wij haar één van de vroedvrouwen van katholiek middeleeuws Europa noemen.
Uitgeput overleed zij op 33-jarige leeftijd
Naast haar werk binnen het klooster financierde Gertrudis de bouw van kerken, scholen en gasthuizen in de regio. Haar inspanningen legden de basis voor een bloeiende christelijke gemeenschap. Haar intense levensstijl en onvermoeibare inzet putten haar echter uit, en zij overleed al op 33-jarige leeftijd.
Laatst bijgewerkt: 19 maart 2025 21:36