De zalige Jordanus van Saksen volgde direct Sint-Dominicus op als magister-generaal van de Predikheren. Zijn feestdag valt op 13 februari.
Zalige Jordanus van Saksen: voorbeeld van een waarlijk moedig man, een man Gods
De zalige Jordanus van Saksen (1190-1237) was de tweede magister-generaal van de Predikheren, met andere woorden, de tweede magister-generaal van de Dominicanen. Wat is er sindsdien veel veranderd!
‘Grootvader’ van Thomas Aquino
Hij was een man met een grote persoonlijke invloed, een groot vermogen tot persoonlijke aantrekkingskracht. Het is zijn verdienste dat de Dominicaanse Orde haar contingent buitengewoon heeft uitgebreid. Onder de mensen die hij aantrok was de grote Sint-Albertus Magnus, die een leraar was van Sint-Thomas van Aquino. We kunnen dus in zekere zin zeggen dat Jordanus van Saksen in de genealogie van de Orde als het ware de ‘grootvader’ van Thomas van Aquino is. Uit hem kwam de heilige voort, waaruit de grootste filosoof en theoloog uit de hele geschiedenis is voortgekomen. Dat is op zich al een enorme eer.
Ontmoeting met keizer
Maar er nog andere dingen over hem te zeggen. Zijn biografie vermeldt het volgende: "De zalige Jordanus had grote moed. Op een dag ontmoette hij Frederik II, die toen de Kerk vervolgde..." Frederik II was keizer van het Heilige Roomse Rijk, dat wil zeggen, hij was de hoogste tijdelijke heerser in het hele land. Een man wiens positie hem omringde met een zodanig protocol dat wanneer de Duitse soevereine prinsen hem ontmoetten, zij neerknielden.
Leider van het christendom
Hij had voorrang op alle koningen van de aarde en zijn ambassadeurs hadden voorrang op alle andere christelijke ambassadeurs. Als de keizer van het Heilige Rijk bijvoorbeeld de koning van Frankrijk of Engeland of Spanje ontmoette, werden deze koningen achtergesteld; de eerste die gediend moest worden, die gehoorzaamd moest worden, was de keizer van het Heilige Rijk, de natuurlijke leider van het hele christendom.
HET juiste antwoord
"De keizer liet hem [Jordanus] gaan zitten, maar zei geen woord tegen hem. "Ik verwonder me erover," zei de Zalige na een lange stilte, "dat u mij, na door verschillende provincies gereisd te hebben vanwege de plichten van mijn ambt, niets te vragen hebt." De keizer antwoordde: "Ik heb mijn afgezanten in alle hoven en provincies en ik weet alles wat er in de wereld gebeurt." Het antwoord van de gezegende Jordaan: "Jezus Christus wist alles als God, en toch vroeg hij zijn discipelen wat er over hem gezegd werd."
Dit is niet zomaar een antwoord, dit is HET antwoord!
Klachten over de keizer
"U bent niet meer dan een mens en u bent onwetend over veel dat over u gezegd wordt en waarvan het goed voor u zou zijn om het te weten, omdat ze zeggen dat u de kerken onderdrukt, dat u de kerkelijke censuur veracht, dat u in bijgeloof, dat u de Joden en de Saracenen te veel bevoordeelt, dat u de paus, de plaatsvervanger van Christus, niet eert. Dit alles is u toch zeker niet waardig.” Hij stond op en vertrok.
Stropop-theologen
Er moet worden opgemerkt dat deze beschuldigingen een actie om de keizer van het Heilige Rijk af te zetten zouden rechtvaardigen, omdat hij niet zomaar een monarch was. Nu is er onder theologen altijd een partij van theologische stropoppen en een partij van goede theologen. Ik zeg "slechte" omdat er altijd wel stropop-theologen zijn; goede theologen zijn er soms gewoon niet.
Scheiding van Kerk en staat
Er zijn stropop-theologen die volhielden - in het midden van de Middeleeuwen en meer nog in de tijd van het absolutisme - dat een koning niet uit zijn ambt kan worden gezet door de paus op grond van ketterij. De reden hiervoor is dat de staat een wereldlijke organisatie is en er geen basis is in de aard van het misdrijf ketterij - dat een religieus misdrijf is - om een man uit een wereldlijk ambt te verwijderen, dat wil zeggen, buiten religieuze aangelegenheden. Alle scheiding tussen kerk en staat, alle secularisme valt hierbinnen.
Koning heeft plicht Kerk te dienen
Andere theologen zeiden dat de koning Gods vertegenwoordiger voor tijdelijke zaken in het koninkrijk was en dat hij een verplichting had om de Kerk te dienen. En dat de staat zelf, in de tijdelijke sfeer, niet alleen de Kerk moet helpen en dienen, maar ook haar vijanden moet onderdrukken. Bovendien heeft de staat de plicht om de wereldlijke orde zo te organiseren dat de heiliging van de zielen wordt vergemakkelijkt. En een ketter is daar ongeschikt voor. Dus volgens dit vonnis kan een koning uit zijn ambt worden gezet voor de misdaad van ketterij.
Katholieke Liga
Het is precies uit deze uitspraak dat een van de sympathiekste bewegingen van de moderne tijd voortkomt, die ik in zekere zin beschouw als een voorouderlijke vorm van de contrarevolutie in Frankrijk, namelijk de Katholieke Liga, geleid door de prinsen van het Huis van Guise, tegen de Bourbons. De Katholieke Liga voerde aan dat de troon van de Valois bij gebrek aan afstammelingen was verdwenen en dat de monarchie via erfopvolging was overgedragen aan de eerste koning van het Huis Bourbon, Hendrik III van Navarra - de toekomstige Hendrik IV van Frankrijk - omdat deze laatste protestant was, hij geen recht had om te regeren.
Tussen Guises en Bourbons
Dus verklaarden ze het Huis Bourbon voor uitgestorven ten aanzien van de Franse troon en zeiden ze dat de Staten-Generaal een andere dynastie moesten kiezen. Maar het was bekend dat de te kiezen dynastie die van de Guises was, prinsen van Karolingische afkomst, afstammelingen van Karel de Grote. Het ging er dus om de afstammelingen van Karel de Grote terug te brengen op de troon van Frankrijk. Maar uiteindelijk werd er een akkoord bereikt en bekeerden de Bourbons zich en bestegen zij de troon.
Derde partij: de familie Montmorency
Het principe dat een koning niet afgezet kon worden wegens ketterij werd door veel theologen gesteund. Daarom was er een katholieke familie die de rol van "derde kracht" speelde, en dat was die van Montmorency, die tussen de Bourbons en de Guises in speelde. En het waren juist de Montmorencies - voor een groot deel zijzelf en voor een deel de Sociëteit van Jezus - die de instroom van invloed in de richting van de Bourbons bepaalden, zodat zij Frankrijk zouden overnemen.
Hendrik naar Canossa
Er viel niet te twisten met de keizer van het Heilige Roomse Rijk. Omdat het keizerrijk heilig was, was het een kerkelijke instelling en men begreep dat door een actie van de staat deze aan de Kerk de bevoegdheid had gegeven om iemand af te laten treden. Daarom hadden de pausen het recht om keizers af te zetten die ketters of schismatieken waren of die de Kerk vervolgden, want door een contract tussen het Heilige Rijk en de Kerk was de opdracht van Rijk de vijanden van de katholieke Kerk te vervolgen en haar te begunstigen. Zozeer zelfs dat paus Gregorius VII op deze basis Hendrik IV afzette. Hendrik IV ging toen in Canossa om vergiffenis vragen, etc., etc., zoals jullie weten.
Ondenkbaar vandaag
Deze beschuldiging van de zalige Jordanus van Saksen opende dus ongetwijfeld de deur naar een proces om de keizer af te zetten. Deze broeder had de moed om in aanwezigheid van de keizer, door wie hij slecht behandeld werd, het initiatief te nemen om hem alle waarheden te vertellen en zich terug te trekken. Je kunt zien hoe dit een houding vertegenwoordigt die vandaag de dag totaal ondenkbaar zou zijn.
Heeft de republiek voordelen?
Maar ik richt me vooral op één overweging. Ik heb wel horen zeggen dat de Kerk veel baat had bij de instelling van republieken, omdat – zo zeggen deze mensen - de Kerk vroeger te maken had met een zeer sterke wereldlijke macht, vertegenwoordigd door keizers en koningen in wier handen alle macht gecentraliseerd was. Zodra de wereldlijke macht verzwakt was door verspreiding over verschillende organen - met een wereld van afgevaardigden, rechters, presidenten, elk soeverein op hun eigen gebied - zou de Kerk een zwakkere en meer verdeelde vijand bestrijden.
Bidden om uitzonderlijke moed
Eén ding is positief: er zijn bijna overal ter wereld republieken uitgeroepen. Ken je iemand die het aangedurfd heeft om een president van de republiek zo te behandelen? Ik niet. Je kunt het karakter van de instellingen en de tijd zien... Laten we de zalige Jordanus van Saksen vragen om ons deze uitzonderlijke moed te geven en de wereld een nieuwe genade te schenken. In deze tijd van anonimiteit, van mensen zonder uitdrukking, zonder persoonlijkheid, irrelevant, zonder genade - welke publieke figuur heeft vandaag de dag nog een greintje genade? Het is allemaal voorbij!
Echte mannen, echte heiligen
Moge hij, die een prachtig, groot man was en ook een hoge ziel in het spirituele leven, de wereld en de Kerk deze genade schenken: om mannen te vermenigvuldigen die echt mannen zijn en heiligen die echt heiligen zijn. We hebben allemaal genoeg van valse mannen en heiligen die ons op een vage manier worden gepresenteerd.
Deze tekst is overgenomen van pliniocorreadeoliveira.info en is ontleend aan een conference die prof. Plinio op 14 februari 1966 gegeven heeft.
Laatst bijgewerkt: 12 februari 2024 23:21