Sint-Isidorus van Sevilla, geschilderd door plaatsgenoot Bartolomé Esteban Murillo (1617-1682). (Beeld: Wikipedia)
Sint-Isidorus van Sevilla: ware opvoeding in deugd
De heilige Isidorus van Sevilla (560-4 april 636), bisschop, belijder en kerkleraar. Hij blonk uit door zijn heiligheid en leer. Hij veredelde heel Spanje door zijn ijver voor het katholieke geloof en de naleving van de kerkelijke discipline.
Geleerdste man van zijn tijd
Beschouwd als de geleerdste man van zijn eeuw, vocht hij hardnekkig tegen de Arianen. Broer van de heilige Fulgentio, bisschop van Cartagena, van de heilige Florentina, een non, en van de heilige Leander, die hij opvolgde in het aartsbisdom Sevilla. Over de heilige Isidorus vinden we in zijn Uitgelezen werken de volgende passage uit 'Klaagzangen van een zondige ziel':
Houd heiligen voor ogen
Imiteer in al uw handelingen, in al uw werken en in al uw gedrag de goeden, streef de heiligen na, houd het voorbeeld van de martelaren voor ogen, beschouw de voorbeelden van de rechtvaardigen en doe hen na; laat het voorbeeld van de heiligen en de leer van de priesters voor u een aansporing zijn tot deugdzaamheid. Heb een goede geest, bewaak uw goede naam en maak hem door niets minderwaardig, noch breng die in diskrediet.
Uw bewegen is teken van uw geest
Toon wat u belijdt in uw gedrag, in uw wandel. Laat uw voorkomen eenvoudig zijn, in uw bewegen zuiverheid, in uw gebaar ernst, in uw stap eerlijkheid. Laat niet zien wat schandelijk, wellustig, nukkig, onbeschaamd, oppervlakkig is. Het gebaar van het lichaam is het teken van de geest. Uw gang mag dus niet uw oppervlakkigheid weergeven, uw stap mag u of uw naaste niet beledigen. Sta niet toe dat u een schouwspel voor anderen bent, laat u niet denigreren, verenig u niet met ijdele mensen.
Zoek goed gezelschap
Vermijd de goddelozen, verwerp de luiaards. Vermijd buitensporige bijeenkomsten van mensen, vooral van hen die vanwege hun leeftijd meer geneigd zijn tot ondeugden. Ga met de goeden mee, verlang naar hun gezelschap. Zoek de hereniging van de goeden, sluit u aan bij de heiligen. Als u deelt in hun handelen, zult u ook delen in hun deugdzaamheid. Wie met de wijzen wandelt, zal wijs zijn; wie met de dwazen wandelt, zal dwaas zijn, want het gelijke zal zich met het gelijke verenigen.
Mijd slecht gezelschap
Het is gevaarlijk te leven onder de goddelozen, het is verderfelijk zich te laten vergezellen door hen die een perverse wil hebben. U zult gevoed worden door hun schande als u zich aansluit bij de onwaardigen. Het is beter de haat van de goddelozen te ondergaan dan hun gezelschap. Zoals veel goeds voortkomt uit het gemeenschappelijke leven van de heiligen, zo komt veel kwaad voort uit het gezelschap van de goddelozen, want wie een onreine aanraakt, wordt door hem verontreinigd.
I. Tegen ‘hippie’ spontaniteit
Uit deze zeer mooie passage van de heilige Isidorus van Sevilla moeten we twee dingen benadrukken. In de eerste plaats is er het diepgaande aspect van ‘sferen en gewoontes’ dat de passage heeft, wanneer die gaat over de wijze van presentatie van de mens, de wijze waarop hij zich in de ogen van anderen moet uitdrukken. Ieder mens moet voor zichzelf een karakter samenstellen. Dat wil zeggen, niemand mag zo volledig spontaan zijn dat men de uiterlijke aanwezigheid heeft die alleen al door zijn slordige, ongebonden, spontane bewegingen wordt gesuggereerd. Dit is een Hollywood-mentaliteit.
Deugd niet vanzelf zichtbaar
Ieder mens moet proberen in zijn uiterlijke manier van zijn, door zijn uiterlijk, door zijn houding, door zijn manier van lopen, door zijn algemene houding, door zijn gedrag, tot uitdrukking te brengen wat werkelijk in zijn ziel is. Want het is niet waar dat deugden altijd op natuurlijke wijze tot uiting komen. Vaak heeft een persoon grote deugden die aan de buitenkant niet te zien zijn als de persoon er niet op let deze tot uiting te brengen en om spontane dingen die de tegenovergestelde indruk zouden kunnen wekken te onderdrukken.
II. Hypocrisie en kalmte onderscheiden
Het onderscheiden van hypocrisie van kalmte en het aanbevelen van een manier van handelen die in overeenstemming is met de praktijk van de deugd en een rijke woordenschat om zich goed uit te drukken. Het kwaad toont zich ook vaak aan de buitenkant. Maar we hebben de plicht te voorkomen dat het kwaad dat we werkelijk hebben zich laat zien. Niet uit hypocrisie en ijdelheid, maar uit kalmte, uit respect voor anderen, uit respect voor God, in het besef dat het kwaad geen recht heeft om in het zonlicht te staan.
Verzorg een gedragslijn voor uzelf
Daarom is het nodig voor zichzelf een uiterlijke gedragslijn samen te stellen, een geheel van gebaren, zinnen, woordenschat, manier van kijken, manier van zijn van de persoon, die een oprechte, authentieke uitdrukking is, maar opzettelijk samengesteld onder vele aspecten van de innerlijke manier van zijn. Dit zou niet zo zijn als de mens niet in de erfzonde was verwekt. Maar omdat dit nu eenmaal gebeurd is, moet dit wel zo zijn.
‘Inconsequent’ door een deur gaan
En het is om die reden dat in beschavingen die een zekere graad van perfectie bereiken, de mensen wordt geleerd om evenwicht te hebben, om manieren te hebben, mensen wordt geleerd om voor zichzelf hun eigen karakter samen te stellen. Ik herinner me goed deze passage van de onnavolgbare en onvergelijkbare Saint-Simon [1] die schreef: "Zo-en-zo stapt met totale inconsequentie over de drempel van een deur...".
Drempel overgaan heeft altijd een gevolg
De uitdrukking is zeer interessant, omdat de drempels van een deur een gevolg hebben als je er overheen gaat. Elke drempel die wordt overschreden, heeft op zichzelf een gevolg. De drempel is de mijlpaal. En Saint-Simon voegde eraan toe: "Hij is ook een man die niet eens heeft leren dansen..." Natuurlijk was het niet het yeah-yeah-yeah of een van die dingen die tegenwoordig in zwang zijn. Het waren dansen van een hoge kalmte, van een opperste finesse van houding en presentatie en die het individu de kunst bijbrachten om voor alles manieren te hebben. U begrijpt wel de gedachte achter deze zin van Saint-Simon, de leer erachter.
III Sint-Isidorus op één lijn met Saint-Simon?
Ik stel me al de echo's voor van de stem van een dwaas... omdat de stem van een dwaas altijd meer weerklank vindt dan de stem van een wijs man. Het verdriet van de in de erfzonde verwekte mens is zo groot dat de dwaas de grote redenaar en de grote invloedrijke man van de gewone mens is. Wees een dwaas en je zult invloedrijk zijn en je zult de mensen meeslepen...!
Hertog van Saint-Simon
Ik stel me de echo's in iemands oren voor van de stem van een dwaas: "Maar dit is wereldsheid! Stel je voor dat je over Saint-Simon praat! Stel je voor dat je over zo'n werelds man praat; hij leefde in Versailles in pracht en praal! .... Bovendien was hij een man zonder naastenliefde: hij scalpeerde anderen. Dr. Plinio zou met een tekst van een heilige moeten komen; daar zou ik me wat aan gelegen laten liggen. Maar niet van Saint-Simon! Nee! Wat vreemd... Dat zie ik niet zitten!
Wil geen ‘witte ketter’ zijn
Nou, hier heb je een tekst van de heilige. Maar ik verwacht niet de stem van de dwaas te overstemmen, want de stem van de dwaas is van zo'n betekenis dat Saint-Simon en Sint-Isidoor van Sevilla hem niet kunnen overstemmen. Het vereist een daad van edelmoedigheid, het vereist om geen "witte ketter" te willen zijn [2]. Hier zijn dan de zinnen van de heilige Isidorus van Sevilla in de lijn van Saint-Simon.
Lees ook: Overdenkingen voor het feest van Sint-Johannes van Capistrano (1)
Cultiveer je bewegingen
"Laat zien wat je belijdt", wat je denkt of wat je bent, "laat dit zien in je houding en in je loop". Hoe kan men dit doen zonder een goede houding en gang te bestuderen? Deze aanbeveling geeft aan [dat men] controle moet hebben over zijn houding en gang en geeft aan dat er houding en gang zijn die iets goeds betekenen, en houding en gang die iets betekenen dat niet goed is. Dus vertel me niet dat het werelds is, want dat is het niet.
Eenvoud is geen simpelheid
Hij vervolgt: "Laat uw presentatie eenvoud zijn". Dit wordt ook gezegd met het oog op de stoethaspel. Eenvoud is geen simpelheid. Eenvoud is het feit dat het individu niet ingewikkeld is, niet beïnvloed is, geen gebaartjes en aanstellerijen heeft, maar in het nuttige, in het normale leeft; iets doet wat tegelijk doelgericht is, het product van opvoeding, maar wel authentiek.
IV Onderscheiding van geesten en onzuiverheid
"In uw beweging, zuiverheid". Hoe mooi is dit idee! De bewegingen van de zuivere ziel zijn anders dan die van de onzuivere ziel. Zelfs in de gebaren, zelfs in het zich omdraaien om iemand te ontmoeten, is de ene de manier van de zuivere ziel, de andere de manier van de onzuivere ziel. En soms, in de manier waarop de persoon zijn hoofd draait en zegt "Wat is dat?" neemt men de onreine ziel waar, in een flits ziet men de onreine.
Lees ook: Overdenkingen voor het feest van Sint-Johannes van Capistrano (2)
Eerlijkheid meer dan ‘niet stelen’
Zoals soms ook in de manier van zijn hoofd draaien en zeggen "Wat is dat?" men de kuise man ziet, de man die trouw is aan zijn staatsplichten met betrekking tot het zesde en negende gebod. Zie dus hoe diepgaand de gedachte van St. Isidorus is. Hij vervolgt: "En in uw stap moet eerlijkheid zijn". Eerlijkheid betekent niet wat men tegenwoordig zegt "niet stelen". Eerlijkheid, in het Latijn, was de samenstelling, de samenstelling met een zekere schoonheid, de samenstelling met een zekere distinctie, met een zekere elegantie. De stap moet een zekere distinctie hebben, een zekere elegantie.
Tirade tegen de playboy
"Moge je niet het schandelijke, het ontuchtige, het nukkige, het brutale, het oppervlakkige tonen." Die tirade zou perfect passen tegen de playboy. ‘Speeljongen’ betekent dat. Hij pronkt met alles wat schandelijk is, te beginnen met het pronken met viezigheid. Hij is ontuchtig, d.w.z. geneigd tot onreinheid, hij is nukkig, hij is brutaal, hij is oppervlakkig. De speeljongen is perfect beschreven.
Geef uitdrukking aan christelijke waardigheid
Het gebaar van het lichaam is het teken van de geest. Zie wat een prachtig principe om precies christelijke waardigheid uit te drukken. "Uw gang vertegenwoordigt dus niet uw oppervlakkigheid; uw stap beledigt uw buurman niet; maak uzelf niet tot het schouwspel van anderen, laat u niet denigreren", enz.
Lees ook: Sint-Petrus Damianus, hervormer en kerkleraar
Wie met pek omgaat...
Vervolgens behandelt hij goed en slecht gezelschap. Dit is zeer nuttig om een bepaalde moderne fout tegen te gaan, namelijk dat men apostolaat moet bedrijven door te infiltreren te midden van de slechten. Als je te midden van de slechte mensen komt om apostolaat te doen, word je slecht met hen; net zoals je goed wordt, wanneer je tussen goede mensen leeft.
OPMERKINGEN
[1] Louis de Rouvroy, hertog van Saint-Simon, geboren te Parijs op 16 januari 1675 en overleden op 2 maart 1755, was lid van de Franse adel, beroemd om zijn Memoires, die tot in de kleinste details vertellen over het leven aan het Hof ten tijde van koning Lodewijk XIV en het regentschap.
[2] Met de uitdrukking ‘witte ketterij’ duidt prof. Plinio een sentimentele houding aan die zich vooral uit in een bepaald soort zoetige vroomheid en een relativistisch leerstellig standpunt dat zich probeert te rechtvaardigen onder het mom van een voorgewende naastenliefde.
[3] Voor een dieper begrip van de hier door prof. Plinio uitgedrukte gedachte, zie zijn eerste boek, In Defence of Catholic Action, wanneer hij het ‘apostolaat van infiltratie’, ‘apostolaat van verovering’ behandelt, deel IV, hoofdstuk III.
Dit is de bewerkte tekst van een conference over de ‘heilige van de dag’ die prof. Plinio Corrêa de Oliveira hield op 3 april 1967 en die eerder is gepubliceerd op www.pliniocorreadeoliveira.info.
Laatst bijgewerkt: 4 april 2023 21:17