Onze Lieve Vrouw wordt gekroond als Koningin van de Hemel.
Quis ut Virgo? - Wie is zoals Maria? Beschouwingen over het document van het Dicasterie voor de Geloofsleer
Op 16 oktober 1793 vond misschien wel de meest weerzinwekkende misdaad van de Franse Revolutie plaats: de executie van de koningin van Frankrijk, Marie Antoinette, na een schijnproces voor het Revolutionaire Tribunaal.
Een transformatie in de ziel
Plinio Corrêa de Oliveira schreef over Marie Antoinette: “Er zijn bepaalde zielen die alleen groot zijn wanneer de wind van het ongeluk hen treft. Marie Antoinette, die als prinses futiel was en in haar leven als koningin onvergeeflijk frivool, onderging een verrassende transformatie toen ze werd geconfronteerd met de draaikolk van bloed en ellende die Frankrijk overspoelde; en de historicus bevestigt met respect dat uit de koningin een martelares werd geboren en uit de pop een heldin.”
De glorie van het martelaarschap
Op 21 januari werd de koning van Frankrijk, Lodewijk XVI, onthoofd met de guillotine. Paus Pius VI erkende in zijn toespraak Quare lacrymae van 17 juni 1793 in het offer van de vorst “een dood gewijd aan de haat tegen de katholieke religie” en schreef hem “de glorie van het martelaarschap” toe. Dezelfde glorie, zouden we kunnen zeggen, kwam Marie Antoinette ten deel, die alleen schuldig was aan het vertegenwoordigen – door haar aanwezigheid alleen al – van het principe van christelijk koningschap in het aangezicht van de haat van de Revolutie.
Edmund Burke
De Britse schrijver Edmund Burke (1729-1797) schrijft in wat misschien wel een van de mooiste passages is van zijn Reflections on the Revolution in France (1791): "Het is nu zestien of zeventien jaar geleden dat ik de koningin van Frankrijk, toen nog de Dauphine, voor het eerst zag in Versailles, en zeker nooit heeft een gracieuzer visioen deze aarde bezocht, die zij nauwelijks leek te raken. Ik zag haar toen zij voor het eerst aan de horizon verscheen, die verheven sfeer waarin zij net was begonnen te bewegen, versierend en opvrolijkend, stralend als de morgenster, vol leven en pracht en vreugde. O, wat een revolutie! En wat voor een hart moet ik hebben om die verheffing en die val zonder emotie te kunnen aanschouwen! [...] Ik had nooit durven dromen dat ik lang genoeg zou leven om zo'n ramp over haar te zien komen in een land van zulke dappere mannen, in een land van eerbare mannen en ridders. In mijn verbeelding zag ik tienduizend zwaarden plotseling uit hun scheden oprijzen om zelfs maar een blik te wreken die haar met belediging bedreigde. Maar het tijdperk van de ridderlijkheid is voorbij. Het tijdperk van sofisten, economen en accountants is aangebroken; en de glorie van Europa is voor altijd gedoofd."
"Het juiste begrip van Mariale titels"
Vandaag, twee eeuwen later, komen de woorden van de Britse schrijver in me op bij een gebeurtenis van veel grotere ernst. Op 4 november 2025 werd in het generaal huis van de jezuïeten Mater Populi fidelis gepresenteerd, een “doctrinaire nota” van de Congregatie voor de Geloofsleer, waarvan kardinaal Víctor Manuel Fernández prefect is. Het document bestaat uit tachtig paragrafen gewijd aan het “juiste begrip van Mariale titels”, die beweren te verduidelijken “in welke zin bepaalde uitdrukkingen die verwijzen naar de Maagd Maria al dan niet aanvaardbaar zijn”, en haar “in de juiste relatie met Christus, de enige Middelaar en Verlosser” plaatsen.
Antimariaal minimalisme
Met diepe droefheid hebben wij deze tekst gelezen, die achter een honingzoete toon een giftige inhoud verbergt. In een historisch uur van verwarring, waarin alle hoop van vurige zielen zich tot de Heilige Maagd Maria wendt, wil de Congregatie voor de Geloofsleer haar de titels van Medeverlosseres en Universele Middelares van alle genaden ontnemen en haar reduceren tot een vrouw als alle andere: “moeder van de gelovigen”, “moeder van Jezus”, “metgezel van de Kerk”, alsof de Moeder van God tot een menselijke categorie zou kunnen worden beperkt, waardoor haar bovennatuurlijke mysterie wordt ontnomen. Het is moeilijk om in deze pagina's niet de vervulling te zien van de postconciliaire mariologische tendens die, in naam van het “gulden midden”, heeft gekozen voor een minimalisme dat de figuur van de Heilige Maagd Maria kleineert.
Sint-Louis Grignion de Montfort
Marie Antoinette vertegenwoordigde het aardse koningschap, een weerspiegeling van het goddelijke koningschap, maar kwetsbaar zoals alles wat menselijk is: haar troon stortte in onder de woede van de revolutie. De Allerheiligste Maria daarentegen is de universele Koningin – niet door menselijk recht, maar door goddelijke genade. Haar troon staat niet in een paleis, maar in het hart van God. “De Allerhoogste”, zegt de heilige Louis Grignion de Montfort, “daalde volmaakt en goddelijk neer tot ons door de nederige Maria, zonder iets van zijn goddelijkheid en heiligheid te verliezen. En het is door Maria dat de kleinen volmaakt en goddelijk moeten opstijgen naar de Allerhoogste, zonder iets te vrezen” (Verhandeling over de ware devotie tot Maria, n. 157).
Dit artikel verscheen eerder op rorate-caeli.blogspot.com.
Laatst bijgewerkt: 12 november 2025 13:32