Sint-Eloy als smid op een kerkraam van de Sainte-Madeleine in Troyes.
Sint-Eloy: goudsmid, koninklijk raadsman, diplomaat en voorbeeldige bisschop
Sint-Eloy leefde van 588 tot 659. Zijn feestdag valt op 1 december. Deze heilige, bisschop van Noyon, uit de vroege geschiedenis van katholiek Europa, was begiftigd met een ongewone en veelzijdige persoonlijkheid.
Bekwaam kunstenaar
“Sint-Eloy (of H. Eligius) werd geboren in Limoges en toonde al op jonge leeftijd een grote aanleg voor handenarbeid. Hij legde zich toe op goudsmeden en was een van de meest bekwame kunstenaars van zijn tijd. Hij verwierf roem door het maken van de troon van koning Chlotarius II (koning der Franken, red.) die wilde dat deze uniek was en ingelegd met stenen. Met het goud dat hij voor dit doel ontving, maakte Eloy niet één, maar twee even kostbare tronen."
Directeur muntslag
Dit idee van een heilige die een troon voor de koning maakt en met zijn kunst bijdraagt aan de koninklijke pracht en praal, en een schijnbaar nutteloos ding maakt - want er zijn twee tronen in plaats van slechts één - dit alles is het tegenovergestelde van de christelijke democratie van onze tijd... "De koning benoemde hem toen tot zijn goudsmid en - die functies waren daaraan verbonden - directeur van de muntslag." Omdat alle munten van goud waren, zorgde degene die de goudsmid van de koning was ook voor de munten. Het leven was hard...
Politicus en diplomaat
"Toen zijn zoon Dagobert I koning Chlotarius II opvolgde, werd Sint-Eloy een grote vriend van de vorst. De heilige hij een groot raadgever, een bekwaam politicus en diplomaat te zijn. Er wordt gezegd dat gezanten van buitenlandse prinsen eerst hem ontmoetten voordat ze naar de vorst gingen. Zijn invloed bij Dagobert was groot genoeg voor de heilige om hem te berispen voor zijn nogal lakse zeden en ook voor zijn slonzige manier van kleden".
Le bon roi Dagobert
Zie je, le bon roi Dagobert [‘de goede koning Dagobert’, woorden van een bekend Frans volksliedje, -red.] was eigenlijk niet zo goed... Maar hij had één eigenschap: je kon hem op de hak nemen en hij lachte erom. Hij was een vriend van een heilige, hij leefde met de heilige mee, hij waardeerde de heilige en als de heilige hem opmerkte, was hij gelukkig. Dat is anders dan de slechte mannen van vandaag die, volgens het onverdachte getuigenis van de christendemocratie en een bepaald soort oecumene, zich niets laten zeggen.
Koning in vodden?
Let ook op dit andere interessante feit: Sint-Eloy corrigeerde de slordige kleding van de koning. Christelijke democratie is fundamenteel gekant tegen luxe, pracht en praal, goed gekleed gaan, enz. Je ziet een heilige die de koning verwijt dat hij zich slecht kleedt. Dit is het tegenovergestelde van de ‘witte ketterij’ [een sentimentele houding die zich vooral uit in een bepaald soort ziekelijke vroomheid en relativistische leerstelligheid onder aanroeping van de naastenliefde, -red.] Volgens deze mentaliteit zou koning in vodden kunnen gaan...
Minister van Financiën
"De tijd die de heilige overhield van zijn werk aan het hof, zijn gebeden en zijn liefdadigheidswerk, gebruikte hij om de relikwieën van de heiligen met zijn kunst te eren ." De miljonairs van vandaag hebben hobby's. Deze heilige man, die met geld omging, had als hobby het maken van reliekschrijnen... Stel je de schoonheid voor van een Romaanse kamer, die je al aan de Gotiek doet denken, en 's avonds, een raam op een kier, een deur die leidt naar een binnenplaats en Sint-Eloy in deze kamer die een prachtig reliekschrijn maakt voor de heilige van zijn devotie, en die er met heel zijn ziel aan werkt, met al zijn toewijding. En hij was de ‘Minister van Financiën’ van die koning... Zo krijg je een idee van hoe de tijden zijn veranderd.
Man van duizend werken
"De heilige Eloy is de maker van de reliekschrijnen voor Saint-Germain van Parijs, de heilige Severin, de heilige Martinus, de heilige Comba en de heilige Genevieve. Naast deze werken stichtte Sint Eloi talrijke kloosters". Kijk eens hoeveel hij heeft gedaan: politiek, relikwieën, kloosters... Hij was een man van wie duizend werken uitgingen, elk nog voller van heiligheid en gedachte. "Na zijn priesterwijding werd hij tot bisschop gewijd en bekleedde hij de bisschopszetel van Noyon. Net als veel andere prelaten uit de Merovingische tijd was hij een groot organisator, een apostel vol ijver, wijsheid en goedheid".
Koningin Bathilde
Kijk naar wat ik een paar dagen geleden zei over deze heiligen van de structurerende en organiserende tijdperken: ze doen duizend dingen, ondernemen duizend dingen, enz. "Hun activiteit verspreidde zich naar Vlaanderen, Nederland en, naar men zegt, Zweden en Denemarken". Met andere woorden, het was een hoge missie in die tijd. "Zijn faam was zo groot dat, toen hij stervende was, koningin Sint-Bathilde [626-680] een lange weg aflegde om hem te zien voordat ze stierf, maar ze arriveerde in Noyon de dag na zijn dood."
De veelzijdige Sint-Eloy, hier als goudsmit. (Petrus Christus, ca. 1410 - ca. 1475)
Net te laat
Het prachtige leven van deze heilige eindigt met deze scène: de koningin van de Franken, de heilige Bathilde (626-680, de Engelse echtgenote van koning Clovis II, -red.), hoort dat hij op het punt staat te sterven; ze gaat met een grote processie langs de wegen, neemt risico's, met soldaten, speerdragers, enz., gekweld, biddend, om hem levend terug te vinden, natuurlijk om raad te krijgen van de heilige Eloy. Maar zij komt net te laat aan.
Heilige die bidt bij een heilige
We kunnen ons de aankomst van de heilige Bathilde in de stad voorstellen, de autoriteiten die haar verwelkomen, de processie die zich vormt, het nieuws dat de heilige Eloy is overleden. Dan gaat de koningin meteen naar de kist van de heilige om hem te vereren en is de eerste die voor hem bidt. Het is de scène van een heilige die bidt bij het lijk van een andere heilige. Kom me dus niet vertellen dat de twintigste eeuw net zo goed is als alle andere, want dan weet ik echt niet meer wat ik je moet zeggen…
Dit artikel is overgenomen van pliniocorreadeoliveira.info en gebaseerd op een conference die prof. Plinio op 1 december 1965 heeft gehouden.
Laatst bijgewerkt: 4 december 2023 10:06