Keizer Constantijn de Grote en zijn moeder, Sint-Helena, die het Heilig Kruis terugvond. (Schilderij van Vasily Sazonov, 1789-1870, via Wikipedia)
De betekenis van Kruisverheffing
Het feest van de Verheffing van het Heiligste Kruis van onze Heer Jezus Christus vieren we op 14 september.
Verheffing van het kruis
De gangbare commentaren op het feest van Kruisverheffing spreken zeer lovend over het kruis. En enigszins paradoxaal ga ik het hebben over de verheffing van het kruis, in plaats van het kruis zelf, om de betekenis van dit feest aan te geven.
Kruis was een schande
Je weet dat het kruis een martelwerktuig is dat in de hele oudheid werd gebruikt en dat een schande betekende voor de persoon die werd gekruisigd; een schande voor de persoon zelf en een schande voor de familie. Sint-Paulus klaagde erover dat hij niet gekruisigd of ter dood gebracht werd, maar onthoofd, omdat hij een Romeins burger was en als Romeins burger de eer van een Romeins burger had en niet aan kruisiging werd onderworpen.
Kruisiging was diepste vernedering
Onze Heer Jezus Christus ontving daarom een enorme vernedering toen hij werd gekruisigd. Deze vernedering kwam neer op het doden van Hem door te zeggen dat Hij een bandiet was, een dief, dat Hij van dezelfde soort was als de twee andere misdadigers met wie Hij gekruisigd werd. In die zin was het kruis niet zomaar een vernedering, maar het hoogtepunt van alle andere vernederingen die hij tijdens zijn aardse bestaan onderging.
Moreel martelaarschap
Het Joodse volk overlaadde onze Heer met vernederingen tijdens zijn aardse leven. En deze vernederingen, die overeenkwamen met een groeiende haat, culmineerden in de grootste van alle mogelijke vernederingen, namelijk het kruisoffer. Dit verlangen om Onze Lieve Heer een moreel martelaarschap toe te brengen door hem in al zijn handelingen te vernederen is heel duidelijk.
Verlangen tot kwellen
Het verlangen om Onze Lieve Heer te vernederen kan door het hele lijdensverhaal heen gezien worden. Zo drukken bijvoorbeeld de doornenkroon, het narrentuig, het riet in zijn hand als scepter, de mensen die hem sloegen, enzovoort, het verlangen uit om hem te kwellen in zijn Allerheiligste Ziel en niet alleen in zijn Allerheiligste Lichaam.
Met kruis beginnen alle katholieke vernederingen
Het kruis van Onze Lieve Heer vertegenwoordigt dus alle vernederingen die hij tijdens zijn leven heeft ondergaan. En het is het begin van alle vernederingen die alle katholieken tot het einde van de wereld zullen ondergaan omwille van Onze Lieve Heer Jezus Christus.
Vervolging is een eer
Want verdorvenheid ontwapent niet. Het is er altijd op gericht om te vernederen, het is er altijd op gericht om de moraal te breken. Er is niemand in deze zaal die niet vernederd is vanwege zijn trouw aan Onze Heer Jezus Christus. Het is een eer voor ons, het is precies één van de zaligsprekingen om vervolgd te worden uit liefde voor Jezus Christus. We hebben allemaal geleden onder deze vernederingen, en we zullen lijden tot het einde van de wereld, juist daarom, vanwege de voortdurende schande die goddeloosheid tegen God maakt.
Daarom is kruis tot ereteken geworden
Maar tegelijkertijd wordt de eer van God, de eer van Onze Heer Jezus Christus opgeëist door de Kerk. En daarom hebben katholieken het kruis genomen als een teken van eer, als wat het heiligst is, het symbool van wat het heiligst is, en hier zie je drie karakteristieke manifestaties van de tijden van het geloof: het kruis geplaatst bovenop kronen; het kruis als heraldisch teken van de nobelste onderscheidingen van de families van de hoge aristocratie; het kruis geplaatst als een insigne van decoraties.
Verheerlijk het kruis
Dit alles bewijst dat de katholiek, om het Kruis te verheffen in het aangezicht van deze vernedering, om terug te vechten tegen deze vernedering en terug te vechten met ridderlijke en bovennatuurlijke trots, het Heilige Kruis verheerlijkt.
Wat betekent dit? Eerst en vooral, het kruis van Onze Heer Jezus Christus nemen en het verheerlijken.
‘In dit teken zult ge winnen!’
De verschijning van het kruis aan Constantijn op de Milvische brug, met de woorden: "Met dit teken zult ge winnen!" (In hoc signo vinces), betekende dit. Het kruis rees aan de hemel en zou voorgoed aan de horizon van de wereld blijven, waarbij het op zijn beurt de goddelozen vernederde, en op zijn beurt de demonen vernederde.
Ontvang vernedering met trots
En het kruis zou op zijn beurt het teken van onze eer zijn, net zoals onze kruizen het teken van onze eer zouden zijn. En onze eer bestaat niet uit het niet vernederd worden, maar uit het ontvangen van vernedering met trots. En vernedering ontvangen door zich erop voor te laten staan. En meer nog, in een geest van trots. Tegenover degene die ons vernedert, vechten we terug als heren en verkondigen we het kruis van onze Heer Jezus Christus met nog meer trots.
Verheffen wat vernederd werd
Dit is precies wat het idee van verheerlijking is: de verkondiging van de glorie van het kruis, met een trotsheid die de vernederingen die de tegenstander aan Christus probeert op te leggen, verplettert. Vandaar het woord verheffen. Exaltare, altere in alto, in de hoogte heffen. Met andere woorden, verheffen wat vernederd werd, wat verlaagd werd. Dit is dus de verheerlijking van het kruis van onze Heer Jezus Christus.
Witte ketterij
Dit is precies wat ontbreekt bij de ‘witte ketterij’ [met deze term duidt prof. Plinio het sentimentaliseren aan van elementaire christelijke deugden van naastenliefde en barmhartigheid om zo het gevecht te ontlopen, -red.]. Als die enige vernedering ziet, trekt die een sikkeneurig gezicht, kwijlt en loopt weg. Zij schaamt zich voor de zaak die zij geacht wordt te verdedigen. De katholieke zaak moet echter verdedigd worden in de geest van ridderlijkheid en daarom, als iemand het kruis voor onze ogen beledigt, moeten we krachtig terugvechten.
Vecht voor de glorie van het kruis
Maar niet zoals je je eigen eer verdedigt, want dat is iets heel onbelangrijks, maar zoals je de eer van Onze Lieve Heer Jezus Christus verdedigt, de eer van Onze Lieve Vrouw. Daarom is het hebben van dit soort besef van de voortdurende verheffing van het kruis, dit soort geest van een ridder, van een krijger, die voortdurend vecht voor de glorie van het kruis, de genade waar we om moeten vragen op het feest van de verheffing van het Heilig Kruis.
Dit artikel is overgenomen van pliniocorreadeoliveira.info en gebaseerd op een conference die prof. Plinio op 14 september 1965 heeft gehouden.
Laatst bijgewerkt: 13 september 2023 10:23