Sint-Robertus Bellarminus, heraut van de orthodoxie
De heilige Robertus Bellarminus (1542-1621), bisschop, belijder en kerkleraar, heeft zijn feestdag op 12 mei. Gegevens over hem zijn ontleend aan Rohrbacher's Vies des Saints en Dom Guéranger's L'Année Liturgique:
Altijd staan weer heilige mannen op
"Vanaf het ontstaan van de Kerk tot op onze dag is de Goddelijke Voorzienigheid nooit opgehouden om mannen op te wekken die zich onderscheiden door hun kennis en heiligheid, door wie de waarheden van het katholieke geloof bewaard en uitgelegd zijn en de aanvallen door ketters van diezelfde waarheden hebben weerlegd. Onder zulke mannen schittert de heilige Robert Bellarminus, even beroemd om zijn leer en polemische werken als om zijn ijver voor de hervorming van de Kerk en om zijn deugden."
Prediker, leraar, polemist
"Het lijkt er inderdaad op dat de heilige kardinaal van God de drievoudige roeping had gekregen om gelovigen te onderwijzen, de vroomheid van vurige zielen te leiden en de protestantse ketters van zijn tijd, de zestiende eeuw, in verwarring te brengen. Hij was groot als prediker, leraar en polemist, en kreeg van Benedictus XV de titel 'Hamer der Ketterij'. Hij schreef veel en over de waarde van zijn boeken is niets meer nodig dan wat de heilige Franciscus van Sales, zijn tijdgenoot en vriend, erover zei: "Ik heb vijf jaar lang in Chablais gepreekt met geen andere boeken dan de Bijbel en de werken van de grote Bellarminus".
‘Dit boek liet ons verliezen’
"Zijn beroemdste werk is de Controverses, een compilatie van zijn werken gegeven aan het Romeinse College. Hierin verzamelt hij het getuigenis van de vaders, van de concilies en van de wet van de Kerk en verdedigt hij zegevierend de dogma's die door de Lutheranen worden aangevallen. Helder, evenwichtig, energiek, is dit werk zo meesterlijk dat velen menen dat het in de eeuwen daarna nooit meer is overtroffen. Ten tijde van zijn publicatie wekte het evenveel instemming op in het katholieke kamp als woede in dat van de tegenstanders. De protestant Theodore de Baise (1519-1605) zei, verwijzend naar het boek: "Hier is het boek dat ons heeft laten verliezen". Het lezen ervan werd in Engeland door koningin Elizabeth I (1533-1603) verboden aan iedereen die geen doctor in de theologie was, op straffe van de dood, zo veel bekeringen had het teweeggebracht".
Ja, heren...!
De gelovigen waarschuwen tegen ketterij
"Niet tevreden met het overtuigen van de ketters van hun dwaling, wilde hij ook de eenvoudige gelovigen waarschuwen tegen hun propaganda (propaganda van de ketters) en daartoe stelde hij zijn opmerkelijke Kleine Catechismus samen, die hij zelf aan kinderen en eenvoudige mensen wilde leren, hoe belangrijk hun bezigheden ook waren. Naast andere beroemde publicaties en een grote hoeveelheid correspondentie, schreef hij aan het eind van zijn leven spirituele notities, de vrucht van zijn meditaties en retraites, die vijf kleine ascetische verhandelingen vormen die de schoonheid van de ziel van de auteur onthullen. Zijn laatste productie was, symbolisch, De kunst om goed te sterven."
‘Hamer der ketters’
We moeten er nog één feit aan toevoegen, en dat is een spannend feit in zijn leven: hij was de geestelijk leidsman van de heilige Aloysius Gonzaga! Dat alleen al zou genoeg zijn om een mensenleven te vullen.… Wat kan ik zeggen over het leven van deze heilige? U ziet dat hij iemand was die door paus Benedictus XV lovend "de hamer der ketters" werd genoemd - want er was een tijd dat dit een compliment was. Zo'n bijnaam heeft de Kerk gegeven aan enkele grote heiligen die bij de ketterij bijzondere schade hebben aangericht.
Zijn boeken brachten ketters in paniek
Als de “hamer van de ketters" schreef hij een aantal boeken waarin hij de waarheid aantoonde en de ketters hard aanpakte. Deze harde aanvallen wisten vele ketters te bekeren. En het eerste getuigenis daarvan is dat van Theodore de Baise, de vooraanstaande protestant die Calvijn opvolgde (1509-1564) - de beroemde protestant met wie Franciscus van Sales zijn even beroemde ruzie had - en vervolgens de paniek van Elizabeth I van Engeland over zijn werken, zodanig dat iedereen die geen doctor in de theologie was, gedood werd als hij zijn boeken las, zo groot was het aantal bekeringen dat hij bewerkstelligde.
Noodzaak dwaling te bestrijden
De heilige Robert Bellarminus besefte dat ketterij niet kan worden vernietigd door eenvoudigweg de waarheid te onderwijzen, maar dat het — daarnaast - noodzakelijk is de dwaling aan te vallen. Hij begreep dat op die manier bekeringen tot stand kwamen en werkte daarom aan de eenheid van de Kerk. En hij werd heilig verklaard Dat wil zeggen dat hij te werk ging volgens de vier kardinale deugden: rechtvaardigheid, voorzichtigheid, matigheid en standvastigheid.
Bewijs van juiste aanpak
Welnu, als zijn methode verkeerd was geweest, zou hij niet rechtvaardig zijn geweest, omdat hij nutteloze vermaningen zou hebben uitgesproken; dan zou hij niet verstandig zijn geweest, omdat hij een tactiek zou hebben gevolgd die het tegenovergestelde resultaat opleverde van wat hij had moeten doen; hij zou niet sterk zijn geweest, omdat hij niet zou hebben geweten hoe hij zijn verlangen om zijn tegenstanders te beschuldigen moest beheersen; en hij zou om dezelfde reden niet gematigd zijn geweest.
Bestrijding ketterij beste oecumene
U ziet dus dat zijn leven een levend bewijs is van het principe dat men het kwaad en de dwaling moet aanvallen, en dat het niet voldoende is het goede en de waarheid te onderwijzen. Wie de vereniging van de kerken wil, zal het meest effectief werken als hij hetzelfde doet. Als er in onze tijd honderd keer Bellarminussen waren die even doeltreffend werk verrichtten als hij, zou hij wellicht de meeste ketters bekeren.
Tegenstander van repliek dienen is noodzaak
Dit dient ter verdediging tegen de zo vaak verspreide dwaling - die niet door het Tweede Vaticaans Concilie wordt geleerd, maar wel een zeker aroma geeft van de toepassing van het Concilie - dat elke polemiek en elke repliek op de tegenstander schadelijk is voor de eenheid van de kerken. En dat elk apostolaatswerk alleen maar zou moeten bestaan uit loven en toejuichen, nooit uit het aanklagen van het kwaad, omdat dat nutteloos en zelfs contraproductief zou zijn, omdat het mensen zou verjagen. Maar integendeel, hier is een heilige wiens leven niets anders is geweest dan dat, zonder onderbreking.
Bellerminus vormde Aloysius Gonzaga
Overweeg de schoonheid van de harmonieuze tegenstellingen binnen de Heilige Katholieke Kerk: zo'n voorvechter tegen ketterij, zo'n voorvechter van orthodoxie, zo'n groot strijder als hij was, zo'n uitstekende vormer van zielen! Wat een tere ziel van de heilige Aloysius Gonzaga wist hij te kneden! Hoe maakte hij van die ziel - moeilijk te begrijpen - een waar meesterwerk van heiligheid! Waarom is het moeilijk te begrijpen? Omdat de deugd van de heilige Aloysius Gonzaga zo groot was dat in de gouden eeuw van de Sociëteit van Jezus, biografen zeggen dat sommigen dachten dat zijn zuiverheid die van een détraqué was, van een halve gare, terwijl hij in werkelijkheid een echte heilige was.
Meesterwerk van kloosterlijke sereniteit
Het was Sint-Robertus Bellarminus die tot het einde toe de waarde van die ziel kon onderscheiden. Hij leidde haar langs de juiste weg en bracht haar naar de eer van de altaren. Uit zijn handen kwam degene voort die later tot patroon van de jeugd zou worden benoemd. Generaal Weygand schreef een artikel over maarschalk Foch dat commentaar verdient, en het is opportuun het hier in herinnering te brengen. Het leven van Sint-Robertus Bellarminus is namelijk een meesterwerk van kloosterlijke sereniteit op het hoogtepunt van de strijd. Als zeer druk bezette kardinaal wist hij zijn dag te richten, zijn activiteiten goed te regelen om rustig te kunnen handelen, en tijd te vinden om na te denken en werken te schrijven die zo diepgaand waren dat hij een Kerkleraar werd.
Prachtige illustratie van actieve heiligheid
U kijkt naar uren en uren van sereniteit, meditatie en studie terwijl de strijd tegen het protestantisme woedde. Wat een prachtige illustratie bij het boek van Dom Chautard, L'âme de tout apostolat (‘De ziel van elk apostolaat’), en wat een prachtige en bovennatuurlijke illustratie van de principes die generaal Weygand op zuiver wereldlijk gebied in dat artikel uiteenzette.
Dat zijn de overwegingen van vandaag.
De tekst is overgenomen van pliniocorreadeoliviera.info en gebaseerd op een conferentie die prof. Plinio op 12 mei 1966 gehouden heeft.
Laatst bijgewerkt: 13 mei 2023 06:01