Sint-Antoninus van Florence hield Renaissance tegen

Sint-Antoninus, bisschop en belijder, streed tegen de Renaissance in zijn bisdom Florence. Als grote vriend van Fra Angelico, werd hij door diens toedoen in dat bisdom benoemd. Het feest van Sint-Antoninus valt op 10 mei.

Ongewone intelligentie

Hier de biografie van Rohrbacher over Sint-Antoninus: "Antonio die vanwege zijn kleine gestalte Antonino werd genoemd" - hij is dus Antoninus - "werd geboren in 1389 als zoon van een notabele uit Florence. Hij onderscheidde zich al vroeg in zijn studie door zijn ongewone intelligentie. Al snel wilde hij toetreden tot de Dominicaanse Orde, vanwege de heiligheid van haar leden en de invloed van de prediking van de zalige Johannes Dominici (de eerste belangrijke hervormer van de dominicanen, -red). Antonio ging naar deze prediker om het habijt aan te vragen, maar Dominici, die hem kinderlijk en zwak vond, beloofde hem te helpen als hij het werk Decreten van Gratianus uit het hoofd had geleerd."

Opgemerkt door Fra Angelico

De decreten van Gratianus! Een burgerlijk wetboek! "Voordat een jaar voorbij was, keerde de jongen, tot verbazing van de dominicaan, terug met de opdracht voltooid, en werd op zestienjarige leeftijd toegelaten. Als voorbeeldige religieus werd hij later prior van de dominicanen van Toscane en Napels. In 1445 zocht paus Eugenius IV een aartsbisschop voor Florence. Een Dominicaanse broeder, een schilder, die later bekend zou worden als Fra Angelico, wees Antoninus aan als een model van deugdzaamheid. De paus ging op de suggestie in en benoemde hem tot aartsbisschop."

Aanpak van schandalen

“De heilige betrad Florence met schitterende pracht en praal, zoals de gewoonte was, maar met weglating van wat wereldlijk - dat wil zeggen profaan - was in die plechtigheid. Op de bisschopstroon toonde hij alle deugden van een ware herder. Hij werkte met zoveel ijver aan de aanpak van publieke schandalen dat paus Pius II hem koos voor de hervorming van de Romeinse Curie. Maar voordat hij aan dit grote mysterie kon beginnen, riep God hem tot zich. Het was het jaar 1459."

Zelfs Cosimo de Medici eerde hem

Hier nog een fragment: "De heilige Antoninus, dominicaan, groot redenaar, was aartsbisschop van Florence. Door zijn heiligheid en cultuur werd hij geraadpleegd door de grote mannen van die tijd, wat hem de bijnaam Antoninus de Raadsman opleverde. Zijn levensmotto was: "God dienen is regeren". Cosimo de Medici had zoveel respect voor hem dat hij beweerde dat de stad Florence alles te danken had aan de gebeden van de heilige aartsbisschop. Paus Nicolaas V zei dat hij niet bang was Antoninus bij leven heilig te verklaren.

Onoverzienbare verantwoordelijkheden

"Hoewel overladen met werk liet de heilige geen enkele dag een van zijn gebruikelijke gebeden varen en verloor nooit zijn kalmte van ziel. Franciscus Castillo, zijn secretaris, zei hem eens dat bisschoppen meelijwekkend waren als ze, net als hij, onder zoveel onoverzienbare verantwoordelijkheden leefden. Antoninus antwoordde: "Al het werk zal ons niet beletten innerlijke rust te genieten als wij in ons hart een toevlucht reserveren, waar wij alleen kunnen zijn en waar de zorgen van de wereld nooit zomaar kunnen binnendringen".

Heilige bestreedt Renaissance frontaal

Het lijkt mij dat er een opvallende analogie bestaat tussen dit leven en wat ik gisteren behandelde over de heilige Gregorius Nazianze. Want als het waar is dat Byzantium een van die grote steden was die de geschiedenis met een bijzondere zweem van ziel verlichtten, dan kan hetzelfde gezegd worden - en misschien a fortiori - van de stad Florence. Florence, de ‘stad van de bloemen’, bloeide juist op in een periode waarin de Italiaanse geschiedenis zich op een van haar ‘keerpunten’ bevond, dat wil zeggen op een punt waar zij nieuwe wegen insloeg en een historische bladzijde omsloeg. Dat was omdat Italië zijn middeleeuwse traditie achter zich had en de wind van de Renaissance al waaide, maar in een situatie waarin de Italiaanse opinie nog kon worden bewogen door grote heiligen die de Renaissance frontaal bestreden. En Florence was waarlijk de uitmonding van de Renaissance. Het was de plaats waar de grootste renaissancetalenten Italië overspoelden en juist in die stad kunstwerken van buitengewone waarde realiseerden!

Florence was het licht van de wereld

Florence was een metropool van het Groothertogdom Toscane - geen provinciestad zoals tegenwoordig. Het had een dynastie die door verschillende huwelijksbanden - de Medici - verbonden zou raken met het huis van Frankrijk en die meer dan één paus zou voortbrengen. Het was een van de machtigste en belangrijkste families van Europa. In die tijd was Florence het licht van de wereld en alles wat daar gebeurde had een bijzondere prominentie, belang en betekenis. U ziet de situatie van de Voorzienigheid: voor deze stad een heilige, die onze verheerlijkte, onze doorschijnende, onze bovennatuurlijke Fra Angelico is, zelf zalig verklaard als de zalige Fra Angelico van Fiesole.

Een heilige wijst de andere aan

U hebt allemaal door kunstboeken van de zalige Angelico gebladerd, maar om zelf een levendig idee te krijgen van wat zijn kunst was, is het voldoende om u die engelen in de Zaal van het Rijk van Maria voor de geest te halen, die rond het beeld van Onze Lieve Vrouw zijn geplaatst, om te zien hoe fijnzinnig, hoe openhartig, ik zou bijna zeggen hoe heilig kinderlijk zijn talent was! Welnu, toen er een heilige moest worden benoemd tot aartsbisschop van Florence, toonde deze zelfde man schranderheid en scherpzinnigheid: we zien hoe de ene heilige een andere heilige aanwijst.

Pracht en praal ontdaan van wereldsheid

Een heilige die op zijn beurt was gevormd door een andere zalige, de zalige Johannes Dominici. En zo zien we de context van het werk van de Voorzienigheid in Florence: op hetzelfde moment dat zij de hydra's van de Renaissance toestond om er al hun vuur te doven, zorgde zij ervoor dat heiligen bloeiden, genieën als Fra Angelico, binnen Florence zelf, om te wedijveren om invloed en om te proberen het vuur van de Renaissance tegen te gaan. Vervolgens zien we onze Antoninus aankomen als bisschop van Florence. Kunt u zich voorstellen, als Lisio vandaag nog zulke prachtige fluwelen en damasten in Florence maakt, wat de gewaden zouden zijn geweest van de personages die deelnamen aan de processie van de heilige Antoninus, toen deze bezit nam van de aartsbisschoppelijke zetel van de stad? U kunt zich voorstellen wat de pracht en praal zou zijn geweest waarvan hij alles wat profaan was heeft verwijderd, maar die voor de kleine Antoninus een grote pracht en praal was om de Zetel van Florence in bezit te nemen!

Heilige remde vaart van Renaissance af

Wat in deze twee fragmenten niet wordt vermeld, is dat hij enorm veel deed om de soberheid van de zeden te bevorderen en dat hij de invloed van de Renaissance frontaal bestreed. Verschillende historici van die periode erkennen dat door zijn aanwezigheid op de Zetel van Florence de Renaissancebeweging iets van haar kracht en snelheid verloor toen deze zich over de stad en van daaruit over heel Italië verspreidde. Bedenk eens wat een heilige kan doen: een van de meest eminente figuren - om niet te zeggen een van de verwerpelijkste van de Renaissance - Cosimo de Medici, zei dat de stad alles te danken had aan de gebeden van de heilige Antoninus van Florence! En hoeveel ontvankelijkheid was er nog voor hem.

‘Wat had Antoninus werk voor zin?’

U zult tegen mij zeggen: "Maar wat heeft dit werk van de Voorzienigheid voor zin? Het is een heilige die als een lichtende meteoor door deze plaats gaat, maar weer weggaat; die de loop der dingen een beetje tegenhoudt, maar wiens werk - uiteindelijk – de instorting niet kan voorkomen! Welke grote historische betekenis heeft het dat de Voorzienigheid de heilige Antoninus in Florence heeft geplaatst?!"

Zondvloed van Renaissance ingedamd

In de eerste plaats zou een vroom mens die vraag nooit stellen. Want het is voldoende om de renaissancegolf een tijdlang tegen te houden, en God onze Heer zou er grote eer van hebben gekregen. Ik weet niet of u zich een heilige herinnert - ik geloof dat het de heilige Ignatius van Loyola was - die zei dat als hij zijn hele leven moest strijden en lijden opdat een tot de hel veroordeelde vrouw één doodzonde minder zou begaan, hij dat - uit liefde voor de glorie van God - als goed gedaan zou beschouwen! U begrijpt dat het indammen van de immense zondvloed in de Renaissance duidelijk iets is wat veel betekent voor hen die de glorie van God liefhebben...!

Antoninus kreeg onvoldoende steun

Daarnaast is er nog een ander aspect: de heilige Antoninus heeft in Florence zeker veel goede wortels bevestigd, en zoals er de zaligen Angelico waren, de zalige Dominici, de heilige Antoninus, moeten er nog andere zielen zijn geweest die de verplichting hadden hun werk voort te zetten en - uiteraard gesteund door het pausdom - het offensief tegen de Renaissance voort te zetten. Daar ziet men dat het werk van de Voorzienigheid zeker niet werd voltooid door het werk van mensen. En de zielen die door de heilige Antoninus werden opgeroepen om zijn roeping voort te zetten, kwamen niet overeen of hadden niet de nodige steun. Het werk van de heilige Antoninus stortte toen in.

Bekering Florence had geschiedenis veranderd

Nu besef je wat de rol is van de geschiedenis van een ziel. Je hebt een stad die zonde uitstraalt naar de hele wereld, maar die tegelijkertijd zo geraakt is door de gaven van talent, dat als de zielen die daar opgeroepen zijn om de fakkel van de anti-Renaissance reactie te ondersteunen, trouw waren geweest, het mogelijk is dat de stad bekeerd zou zijn. Als die stad bekeerd was geweest, zou de geschiedenis van de wereld er misschien anders hebben uitgezien. En zo komen we bij dit resultaat: Florence had de geschiedenis van de wereld kunnen veranderen.

Zielen die onvoldoende trouw betoonden

Daarom, als de wereld over de klip van de Renaissance is gegaan – met daarna zelfs de Franse Revolutie en het communisme.... - was dit te wijten aan enkele zielen die zwak waren, enkele zielen die geen edelmoedigheid hadden, die "nee" zeiden of een onvolledig "ja" tegen de uitnodiging van de Voorzienigheid. Door deze zielen is de wereldgeschiedenis niet veranderd. Zeg ons niet dat het komt door het grote talent van deze of gene man of vrouw uit de Renaissance? God loopt niet weg van Zijn werk, Hij deinst niet terug voor het grote talent van deze of gene. De vraag is of de Voorzienigheid de mensen die zij tot haar instrumenten heeft gekozen, trouw vindt. Als deze mensen inderdaad trouw zouden zijn, zou niemand de uitvoering van de plannen van de Voorzienigheid kunnen verhinderen.

Wat is onze eigen rol?

En daarvan, beste vrienden, komt precies één toepassing. Het is de vraag die we onszelf moeten stellen: zijn wij zulke zielen? Zijn wij niet juist geroepen tot onberispelijke trouw? En bepaalt een klein gebrek aan edelmoedigheid van onze kant niet soms een opmerkelijke tegenslag in de plannen van de Voorzienigheid? Hier, binnen de Groep, hebben we soms de mogelijkheid deze of gene ziel goed te doen. Deze ziel zou op haar beurt goed doen aan een andere ziel en deze ziel zou dan weer goed doen aan een andere ziel binnen de Groep. En een interne apostolische actie zou tot gevolg kunnen hebben dat de Groep in vele opzichten opnieuw wordt opgebouwd! Daarmee een klap voor de tegenstander!

‘Kleine’ ontrouw kan grote gevolgen hebben

Nu vraag ik me af of het niet zo is dat vaak zoiets niet gedaan wordt, omdat je geen geduld hebt gehad met een persoon, kan een apostolaat dan niet uit elkaar vallen? Soms is het voor een schijntje en toch is het een ontrouw op zo'n moment waardoor het apostolaat in duigen valt.… We kunnen ons afvragen of er geen gelegenheden zijn waarop we een apostolaat zouden kunnen doen dat we niet doen. En zo ja, is het dan niet zo dat de geschiedenis van de Groep en van daaruit de geschiedenis van "x" andere delen door ons handelen beïnvloed zou kunnen worden? Dit is zeer waar!

Trouw aan apostolaat van Onze Lieve Vrouw

Dan moeten we ons tot de heilige Antoninus wenden en vragen of hij, die door de Voorzienigheid in zo'n sleutelpositie is geplaatst, medelijden heeft met ons, die nog meer in een sleutelpositie verkeren dan hij, en of hij voor ons bidt dat wij zijn voorbeeld volgen. Laten we volledig trouw zijn, volledig en absoluut, aan het onmiskenbaar kostbare apostolaat dat Onze Lieve Vrouw in handen heeft gelegd van hen, die de Contrarevolutie moeten maken.

De tekst is overgenomen van pliniocorreadeoliviera.info en gebaseerd op een conferentie die prof. Plinio op 9 mei 1968 gehouden heeft.

Laatst bijgewerkt: 10 mei 2023 07:04

Doordring heel Nederland van de boodschap van bekering

Uw gift brengt de boodschap van bekering en hoop van Onze Lieve Vrouw in Fatima aan duizenden mensen.

Doneer