Het integralisme beroept zich op de middeleeuwse visie van Kerk en politiek, maar vertoont bij nader inzien meer modern-liberale trekken.
Waar het integralisme de mist in gaat
Binnen de katholieke wereld woedt een groot debat over de rol van de politieke orde in een christelijke samenleving. Velen hebben gezien dat de seculiere wereld er niet in slaagt de behoeften van de ziel te bevredigen. Ze verwerpen daarom de kunstmatige scheiding die het liberalisme maakt tussen de politieke en de spirituele sfeer.
Politieke orde moet hoger doel voor ogen houden
Eén voorgestelde filosofie wordt integralisme genoemd. Zij komt voort uit de integratie van de twee elementen die door de moderniteit uit elkaar zijn gedreven. Deze school van denken stelt terecht dat de politieke orde moet functioneren met ons hogere doel voor ogen. Het kwaad mag geen vrij spel hebben om zielen te corrumperen en het algemeen welzijn in gevaar te brengen in naam van een misplaatste vrijheid. Daarom zien de aanhangers van het integralisme een politieke en culturele toekomst voor zich, ter vervanging van het afbrokkelende liberale kader dat ons zoveel schade heeft berokkend. Zij willen dat bestuursstructuren hun morele neutraliteit opgeven en de deugd bevoorrechten bij het bevorderen van het algemeen welzijn.
Discutabele beginselen
Het eerste is de vraag wat moet worden opgenomen in de canon van fundamentele waarheden en principes van deze beoogde orde. Integralisten stellen modellen, beginselen en waarheden voor die voor discussie vatbaar zijn. Deze natuurlijke punten van onenigheid maken het echter moeilijk om het integralistische standpunt precies te definiëren.
Lees ook: Tip voor het gezin: heilige rolmodellen
Je kunt mensen niet dwingen goed te zijn
Een tweede kenmerk is problematischer. Hoewel integralisten een visie delen over hoe een samenleving zou moeten zijn, erkennen zij ook dat de meeste mensen het niet met hen eens zijn. De meerderheid van de Amerikanen wil deze orde niet. Daarom vinden de meeste mensen het moeilijk om te zien hoe deze visie zou kunnen worden geïmplementeerd, hier en nu, in onze diverse liberale samenleving. Hoe kunnen we mensen dwingen goed te zijn zonder de tirannieke houding aan te nemen van de liberale oppositie die haar wil oplegt aan de samenleving? Sommige integralisten insinueren een welwillende katholieke strongman om ervoor te zorgen dat het goede in praktijk wordt gebracht.
Uitvoering is knap lastig
Dit laatste dilemma achtervolgt integralisten als zij vechten voor zielen in een liberale samenleving die zich verzet tegen hervormingen. We kunnen geen fout vinden in de bedoelingen of vele principes van de sociale organisatie die zij voor ogen hebben. Maar de uitvoering is waar het integralisme de mist ingaat (en velen geven dat toe). De uitvoering is moeilijk omdat dit levensprogramma zeer moeilijk is en veel inspanning vergt. Dit programma impliceert een doelbewuste strijd tegen het kwaad dat zich verzet tegen deze beoogde samenleving en een niet aflatende strijd om anderen te overtuigen van de rechtschapenheid van deze zaak. Het vereist een mentaliteit die erop gericht is hindernissen te overwinnen en de krampachtige onmatigheid van onze tijd te laten varen.
Verleiding van de 'sterke man'
Alleen een bovenmenselijke inspanning kan al deze hindernissen overwinnen. In onze tijd van schuchterheid en zwakheid is de verleidelijke, simplistische benadering zich te wenden tot een sterke man om de klus te klaren.
Sociale organisatie
Een tweede obstakel voor de uitvoering betreft de beperkingen van de toepassing van de principes van sociale organisatie. Het veranderen van politieke structuren om ze in overeenstemming te brengen met meer christelijke normen kan verbetering brengen, maar is niet bepalend voor gedrag of resultaat. Het vormen van "Benedictus-optie"-gemeenschappen als model voor de hele samenleving zal de decadente meerderheid niet aantrekken, hoe aantrekkelijk en succesvol ze ook mogen zijn. Het falen van zoveel goed georganiseerde traditionele gemeenschappen, verbrijzeld door persoonlijke onenigheid, getuigt inderdaad van deze beperkingen en van de noodzaak om verder te kijken dan sociale organisatie alleen.
Naturalistische mentaliteit
Al deze pogingen hebben te lijden onder een bijna onvermijdelijke naturalistische mentaliteit, die zozeer deel uitmaakt van de moderne mentaliteit. Liberalisme is een naturalistische filosofie die weigert publiekelijk iets te erkennen dat verder gaat dan de natuurlijke wereld. Zo worden wij opgeleid om te handelen in een sfeer die verhindert dat God ingrijpt in de samenleving. Wij hebben de neiging te dromen in termen van het opbouwen van een naturalistische orde die steunt op menselijke inspanningen en organisatiemethoden. De hulp van God is een extraatje.
Integralisme wil binnen liberaal kader werken
Hoewel we de waarde van gebed en religie erkennen, lijden we aan de moderne ondeugd om te handelen binnen het enige systeem dat we kennen. Het integralisme gaat dus de fout in wanneer het onbedoeld probeert te werken binnen het liberale kader dat het tracht te vervangen. Het slaagt er niet in zich te richten op datgene wat de menselijke inspanningen en politieke organisatie te boven gaat. Bovenmenselijke kracht is nodig bovenop menselijke vastberadenheid om de gewenste resultaten te bereiken.
De rol van genade
De enige manier om deze bovenmenselijke kracht te verkrijgen is door ons te wenden tot Gods genade. Wij kunnen niets in ons eentje doen, aangezien wij volstrekt niet in verhouding staan tot de taak die voor ons ligt. Genade bouwt voort op de natuur, vertegenwoordigd door goede plannen en methoden. Genade is, per definitie, de geschapen deelname aan het ongeschapen leven van God. Wanneer mensen genaden van God ontvangen, sterkt dat hen om bovenmenselijke hindernissen te overwinnen. Zij brengt verharde zielen in beweging en bekeert menigten. Zij vergemakkelijkt de taken die wij voor onmogelijk houden.
Plinio Corrêa de Oliveira
De katholieke denker Prof. Plinio Corrêa de Oliveira noemt in zijn boek Revolutie en contrarevolutie, de genade de dynamische kracht achter de christelijke ziel. Hij schrijft: "De rol van de genade bestaat er juist in het intellect te verlichten, de wil te versterken en de gevoeligheid te temperen, zodat zij zich naar het goede richten. Daarom wint de ziel onmetelijk bij het bovennatuurlijke leven, dat haar verheft boven de ellende van de gevallen natuur, ja boven het niveau van de menselijke natuur zelf."
Lees ook: Sint-Bernardus en de geest van ridderlijkheid
Ordenende structuren brengen geen genade
Elke inspanning om de huidige situatie te veranderen moet dus gericht zijn op het veiligstellen van de genaden die nodig zijn voor deze transformatie en niet op de concrete structuren die gebouwd moeten worden op de ruïnes van de moderniteit. Een dergelijke bevestiging betekent niet dat de praktische maatregelen onbelangrijk zijn. Zij moeten worden ontwikkeld en geïdealiseerd. Maar het bedenken van ordenende structuren zal de genaden niet voortbrengen.
Prijzenswaardig streven naar vroomheid
Een canon van beginselen alleen, hoe nuttig ook, zal de zielen niet bewegen om de herculestaak die voor hen ligt op zich te nemen. Zonder genade wordt de sterke man de enige optie, waardoor de inspanning bij voorbaat gedoemd is te mislukken. Deze bevestiging betekent ook niet dat integralisten geen belang hechten aan religieuze zaken en het sacramentele leven. Integendeel zelfs. Velen streven prijzenswaardig naar vroomheid en devotie als aanvullende hulpmiddelen, op zoek naar kracht voor de inspanning.
Genade als eerst
De volgorde van de focus moet echter worden omgedraaid. De overweldigende kracht van genade moet het eerste zijn waarnaar gezocht wordt. Historisch gezien heeft genade altijd de praktische middelen opgeroepen die nodig zijn om hervormingen en bekeringen door te voeren. Zij zal inspireren tot de soorten van sociale organisatie die aangepast zijn aan de omstandigheden. De genade zal de weerstand overwinnen van de meerderheid van de mensen die momenteel tegen de christelijke voorstellen zijn. Genade geeft een onweerstaanbare aantrekkingskracht die nu ontbreekt en elimineert de noodzaak van een sterke man.
Vurige zielen trekken massa aan
Werken met Gods genade is altijd de manier geweest om de naties te evangeliseren doorheen de geschiedenis van de Kerk. Vurige zielen in vuur en vlam van de liefde van God trokken de massa's aan, bewogen hen en bekeerden hen. De organisatie van de nieuwe bekeerlingen volgde altijd. Onze Kerk denkt niet klein. Integendeel, zij bewerkstelligt massale bekeringen. Wij weten dat genade de harten en zielen van hele volkeren verandert. Voor hen die een brandend geloof hebben, kunnen zulke werkingen van de Heilige Geest vandaag plaatsvinden.
Lees ook: Devotie tot het hart van Maria zal de wereld redden
Hoe trekken we Gods genade aan?
De vraag die vandaag beantwoord moet worden is dus niet welke politieke mechanismen er moeten zijn om het algemeen welzijn te bevorderen - hoe belangrijk dit ook is. De echte dringende kwestie is het vinden van manieren om genaden van God aan te trekken die ons in staat zullen stellen de bovenmenselijke taak die voor ons ligt te volbrengen. Er zijn vele manieren om genaden aan te trekken, maar dat zou een onderwerp voor een ander artikel zijn.
De sleutel is de Fatima-boodschap
Een goed begin is echter om ons te wenden tot Fatima. De profetieën en verzoeken van Onze Lieve Vrouw in Fatima zijn grotendeels genegeerd. In 1917 schetste Onze Lieve Vrouw haar plan om de wereld te bekeren en de genaden van God aan te trekken voor de zondige mensheid. De Vrouwe vroeg ons berouw te tonen voor onze medeplichtigheid aan de dwalingen van de moderniteit. Echt berouw brengt heilige onverenigbaarheid met het kwaad. Ze vroeg om gebeden, boetedoening, eerherstel en verandering van leven. Dit zijn essentiële voorwaarden om Gods plan voor de mensheid uit te voeren. Deze maatregelen zullen helpen ons bondgenootschap met God te herstellen, dat door de moderniteit wreed is verbroken. Het herstel van dit verbond moet de basis zijn voor elke nieuwe orde.
Laatst bijgewerkt: 6 september 2022 09:28