De ontwikkelende moraal van paus Franciscus betwijfelen is geen ‘ideologie’ maar standvastigheid

Paus Franciscus heeft onlangs herhaald dat critici van de nieuwe ontwikkelingen die hij in de Kerk introduceert het slachtoffer zijn van "ideologie". Volgens hem komt dat omdat ze weigeren om de katholieke leer te integreren in het dagelijkse leven van de gedoopten.

Geloof of ‘ideologie’?

In zijn controversiële gesprek met Portugese jezuïeten aan de zijlijn van de Wereld Jongeren Dagen, viel de paus de vermeende achterlijkheid (indietrismo) van met name de Amerikaanse hiërarchie en leken aan: "De opvatting van de kerkleer als monolithisch is onjuist." Want in "een klimaat van afsluiting... kun je de ware traditie verliezen en je tot ideologieën wenden voor steun. Met andere woorden, ideologie vervangt geloof, lidmaatschap van een sector van de Kerk vervangt lidmaatschap van de Kerk." Hij voegde eraan toe: "Die Amerikaanse groepen waar je het over hebt, zo gesloten, isoleren zichzelf. In plaats van te leven naar de leer, naar de ware leer die zich altijd ontwikkelt en vrucht draagt, leven ze naar ideologieën. Wanneer je de doctrine in het leven opgeeft om deze te vervangen door een ideologie, heb je verloren, je hebt verloren zoals in een oorlog." [1]

Pauselijke lof voor Russische autocraten

Tijdens de persconferentie op de terugvlucht uit Mongolië op 4 september jl. kwam paus Franciscus terug op deze tweedeling tussen leer en ideologie. Gevraagd naar de irritatie die was ontstaan door zijn lof voor de Russische autocraten Peter de Grote en Catharina II, verklaarde de paus: "Er zijn imperialisten die hun ideologie willen opleggen. Ik zal hier stoppen: wanneer cultuur wordt gedistilleerd en omgezet in ideologie, is het vergif. Cultuur wordt gebruikt, maar wordt gedistilleerd tot ideologie. We moeten onderscheid maken tussen de cultuur van een volk en de ideologieën die dan verschijnen van een of andere filosoof, een of andere politicus van dat volk. En ik zeg dit voor iedereen, ook voor de Kerk."

Leer en ideologie

“Binnen de Kerk zijn er vaak ideologieën die de Kerk scheiden van het leven dat van de wortel komt en omhoog gaat. Ze scheiden de Kerk van de invloed van de Heilige Geest. Een ideologie is niet in staat tot incarnatie; het is slechts een idee. Maar als ideologie kracht verzamelt en politiek wordt, wordt het meestal een dictatuur, toch? Het wordt een onvermogen om te dialogeren, om vooruit te komen met culturen. En imperialisme doet dit. Imperialisme consolideert altijd vanuit een ideologie. Ook in de Kerk moeten we onderscheid maken tussen leer en ideologie: ware leer is nooit ideologisch, nooit. Het is geworteld in Gods heilige gelovige mensen. In plaats daarvan staat ideologie los van de werkelijkheid, los van de mensen…” [2]

Kardinaal Raymond Burke waarschuwt

Op de vraag hoe polarisatie in de volgende synode vermeden kan worden, antwoordde paus Franciscus later: "Er is geen plaats voor ideologie in de synode...De synode gaat over dialoog: tussen de gedoopten, tussen de leden van de Kerk, over het leven van de Kerk, over de dialoog met de wereld, over de problemen die de mensheid vandaag de dag treffen." Een journalist van Vida Nueva verwees vervolgens naar het voorwoord van Het synodale proces is een doos van Pandora (waar ik co-auteur van was), waarin kardinaal Raymond Burke waarschuwde dat er onheil uit de Synode zou voortkomen. De Spaanse verslaggever vroeg wat de paus van dit standpunt vond en of het de vergadering in Rome zou kunnen beïnvloeden.

‘Doctrine als gedestilleerd water’

Na eerst de vraag ontweken te hebben om het verhaal te vertellen van sommige karmelieten die bang waren voor de synode, ging de paus er in het algemeen op in: "Als je naar de wortel van deze ideeën gaat, zul je ideologieën vinden. Altijd, als men zich wil losmaken van de weg van gemeenschap in de Kerk, is datgene wat het uit elkaar trekt ideologie. En ze beschuldigen de Kerk van dit of dat, maar ze beschuldigen nooit wat waar is: [De Kerk is een zondares.] Ze spreken nooit over zonde... Ze verdedigen een 'doctrine', een doctrine als gedestilleerd water dat geen smaak heeft en geen echte katholieke doctrine is, dat wil zeggen, in het Credo." [3]

Minderheid in ivoren toren?

Wat uit deze woordenrijke en verwarrende taal naar voren lijkt te komen is dat ware cultuur en waar geloof (met andere woorden, ware leer) een emanatie zijn van de ziel van de mensen (en, in het geval van religieuze leerstellingen, van de sensus fidei van de gelovigen). Bovendien blijven de ware cultuur en het ware geloof geldig zolang ze in de ziel van een volk belichaamd zijn. Daarom worden cultuur en doctrine vervormd wanneer ze door intellectuele distillatie worden losgekoppeld van het leven van mensen. Die verfijning maakt ze tot de spirituele bagage van een minderheid die in ivoren torens woont en haar aseptische en rigide overtuigingen imperialistisch aan het volk probeert op te leggen. Hun leerstellingen staan los van het echte leven van de gelovigen.

Vier aanvliegroutes

Wat moeten we denken van deze opvatting over de oorsprong en ontwikkeling van cultuur en geloof?
- Ten eerste is het de filosofisch-theologische as van het hele pontificaat van paus Franciscus.
- Ten tweede sluit het aan bij zijn sociaal-politieke overtuigingen, die sterk beïnvloed zijn door de populistische ondertoon van de zogenaamde "theologie van het volk".
- Ten derde werd het uitdrukkelijk veroordeeld door paus Sint-Pius X in zijn anti-modernistische encycliek Pascendi Dominici gregis.
- Ten vierde is het verkeerd om een vermeende evolutie van de katholieke doctrine en moraal te onderschrijven die gebaseerd is op een verkorte versie van het Commonitorium van de heilige Vincentius van Lérins.

‘Ons geloof is geen laboratoriumgeloof’

Ik zal op elk van deze punten nader ingaan.
1) Het anti-intellectualisme van paus Franciscus komt voort uit een immanentistische en Teilhardiaanse kijk op het universum en de geschiedenis, één die de impulsen van een nieuwe dynamiek in het menselijk handelen toeschrijft aan een handeling die als goddelijk wordt beschouwd. In zijn eerste interview met La Civiltà Cattolica, later overgenomen door jezuïetenbladen over de hele wereld, legde paus Franciscus uit aan pater Antonio Spadaro: "Ons geloof is geen 'laboratoriumgeloof', maar een 'reisgeloof', een historisch geloof. God heeft zich geopenbaard als geschiedenis, niet als een compendium van abstracte waarheden." Hij benadrukte verder: “God manifesteert zich in historische openbaring, in de geschiedenis...God is in de geschiedenis, in de processen.… God manifesteert zich in de tijd en is aanwezig in de processen van de geschiedenis. Dit geeft prioriteit aan handelingen die een nieuwe historische dynamiek doen ontstaan.” [4]

Geschiedenis als ‘belangrijkste auteur’

Vanwege deze visie wees de paus in Amoris laetitia op de noodzaak om "ons te richten op concrete realiteiten, omdat "de roep en de eisen van de Geest weerklinken in de gebeurtenissen van de geschiedenis." [5] Hoe dat zo? Door de "voortdurende spanningen die in elke sociale werkelijkheid aanwezig zijn", zoals hij uitlegt in de apostolische exhortatie Evangelii gaudium, omdat "spanningen en tegenstellingen een gediversifieerde en levengevende eenheid kunnen bereiken" en "de belangrijkste auteur, het historische onderwerp van dit proces, de mensen als geheel en hun cultuur zijn." [6]

Realiteiten groter zijn dan ideeën?

Op basis van deze immanentistische en Hegeliaanse premissen kan men begrijpen waarom paus Franciscus in Evangelii gaudium schreef dat een van de vier principes die zijn handelen leiden is dat "realiteiten groter zijn dan ideeën." [7] Dit postulaat kan een Thomistische interpretatie hebben van de traditionele definitie van waarheid: adaequatio intellectus ad rem [overeenstemming van het denken met het ding dat gedacht wordt]. Dit betekent dat juist begrip en conceptuele uitwerkingen gebaseerd moeten zijn op en ten dienste moeten staan van de werkelijkheid. Het postulaat krijgt echter een andere connotatie in de sociologisch-pastorale context waarin het door paus Franciscus wordt geplaatst.

‘Franciscus’ polemiek tegen de leer’

Zoals pater Giovanni Scalese in 2016 uitlegde: "Het betekent in plaats daarvan dat we de werkelijkheid moeten accepteren zoals ze is, zonder de intentie te hebben haar te veranderen op basis van absolute principes (bijvoorbeeld morele principes), die slechts abstracte 'ideeën' zijn die meestal het risico lopen in ideologie te veranderen." "Dit postulaat," aldus pater Scalese, "ligt aan de basis van de voortdurende polemiek van paus Franciscus tegen de leer." [8] En hij vervolgde: "In het menselijk handelen wordt men onvermijdelijk geleid door enkele van nature abstracte principes. Het is daarom zinloos om te discussiëren over het abstracte karakter van de 'leer' en daar een 'werkelijkheid' tegenover te stellen waaraan men zich zou moeten conformeren. Als de werkelijkheid niet verlicht, geleid en geordend wordt door bepaalde principes, dan dreigt ze te ontaarden in chaos." [9]

Waarheid zonder eigen inhoud

Zoals Prof. Giovanni Turco echter uitlegt, is waarheid voor Paus Franciscus relatief in de volle betekenis van het woord, niet in de Thomistische, "als een vitale en pragmatische relatie die voortvloeit uit een situatie. Zo begrepen heeft waarheid geen eigen inhoud. Ze kan niet 'absoluut' zijn, dat wil zeggen 'voor altijd geldig'. Daarom houdt ze op waarheid te zijn en wordt ze louter een mening!" [10] Maar wat is een ideologie anders dan een geheel van meningen? Paus Franciscus' veroordeling van ideologieën komt dus op hem terug vanwege zijn relativistische begrip van situationele "waarheid".

Theologie van het volk

2) In de Latijns-Amerikaanse sociaal-politieke setting smelten dit immanentistische wereldbeeld en de bijbehorende relativistische kijk op waarheid samen in de Theologie van het Volk, die niet gebaseerd is op waarheden die voortkomen uit de Openbaring maar op de concrete en historische waarden van het volk. In een interview met de Franse socioloog Dominique Wolton legde paus Franciscus deze wisselwerking uit: “In de jaren 1980 was er een tendens in de richting van een marxistische analyse van de werkelijkheid, die toen de naam "theologie van het volk" kreeg. Ik hou niet zo van die naam, maar dat is de naam waaronder ik het kende. Wandelen met het volk van God en bezig zijn met een theologie van de cultuur.”

Rodolfo Kusch

Er is een denker die je zou moeten lezen: Rodolfo Kusch, een Duitser die in het noordwesten van Argentinië woonde, een zeer goede antropologische filosoof. Hij hielp me één ding begrijpen: het woord "volk" is geen logisch woord. Het is een mythisch woord. Je kunt niet logisch over een volk praten, want dan zou het alleen maar een beschrijving zijn. Om een volk te begrijpen, om de waarden van dat volk te begrijpen, moet je de geest, het hart, het werk, de geschiedenis en de mythe van zijn traditie binnendringen. Dat punt ligt echt aan de basis van de zogenaamde theologie "van het volk". Het betekent meegaan met het volk, zien hoe het zich uitdrukt. [11]

Heidegger

In zijn commentaar op deze passage onthulde de Vaticaanse analist Sandro Magister dat "Kusch zich liet inspireren door de filosofie van Heidegger om onderscheid te maken tussen 'zijn' en 'er-zijn' [Sein en Dasein, red.], waarbij hij met de eerste categorie de rationalistische en dominante visie van de westerse mens beschreef en met de tweede de visie van de inheemse Latijns-Amerikaanse volken, in vrede met de natuur en bezield door niets anders dan een 'mythe'." [12]

Dogma’s zouden ‘evolueren’

3) Het grootste probleem met de recente opmerkingen van paus Franciscus over doctrine en ideologie is dat ze erg lijken op de modernistische kijk op de evolutionaire aard van dogma's, gebaseerd op het valse geloof in de evolutie van het menselijk geweten. Zoals bekend, met enkele nuanceverschillen, delen modernisten de overtuiging dat de Kerk, haar leer en aanbidding de vruchten zijn van het menselijk geweten. Zij identificeren de Openbaring met een religieuze ervaring die "vitale immanentie" wordt genoemd en stellen een "religie van het hart" voor, gebaseerd op waarheden die overeenkomen met nieuwe levensomstandigheden. Voor modernisten moeten de kerk en de leer zich dus aanpassen aan de behoeften van elk tijdperk, omdat het leven, inclusief het christelijke leven, een voortdurende inspanning is om zich aan te passen aan nieuwe omstandigheden.

Koud intellectualisme

In hun visie is geloof niet "een vrije instemming met de hele waarheid die God heeft geopenbaard" [13] omdat dit een uitdrukking zou zijn van koud intellectualisme. In plaats daarvan zou geloof een innerlijk zintuig zijn, dat voortkomt uit een behoefte aan het goddelijke die latent aanwezig is in het menselijke onderbewustzijn zonder voorafgaand bewustzijn van het intellect. Bovendien zou Openbaring niet langer de mededeling door God aan een rationeel schepsel zijn van enkele waarheden over Zichzelf en de eeuwige wetten van Zijn wil, door middel van middelen die buiten de gewone loop van de natuur liggen, waarheden die inderdaad aan ons worden doorgegeven door de Heilige Schrift en de Traditie, omdat dit alles een vorm van intellectualisme zou zijn.

Dogma’s zouden moeten meeveranderen

Voor modernisten is Openbaring een directe manifestatie van God aan de ziel door middel van haar religieuze zintuig. Dogma's worden slechts formules die de gelovige een middel verschaffen om het geloof aan zichzelf uit te leggen. Als de levensomstandigheden en het geweten veranderen, kunnen deze formules, die onderhevig zijn aan de wisselvalligheden van het bestaan van mensen, ook veranderen. In zijn encycliek Pascendi Dominici gregis hekelt paus Sint-Pius X het modernistische denken "dat religieuze formules, als ze echt religieus willen zijn en niet slechts intellectuele speculaties, moeten leven en het leven van de religieuze zin moeten leven. " [14] Voor de modernisten is het dus noodzakelijk "dat de gelovige...niet te veel nadruk legt op de formule, als formule, maar er alleen gebruik van maakt om zich te verenigen met de absolute waarheid die de formule tegelijk onthult en verbergt, dat wil zeggen, probeert uit te drukken maar daar nooit in slaagt." [15]

Het gezag behoedt de traditie

Het gevolg van het bovenstaande is dat voor de modernisten de Kerk moet evolueren "door de noodzaak zich aan te passen aan de historische omstandigheden en zich in harmonie te brengen met de bestaande vormen van de samenleving." [16] Deze evolutie verloopt volgens Sint-Pius X via het conflict en het compromis tussen twee krachten: De behoudende kracht bestaat in de Kerk en wordt gevonden in de traditie; de traditie wordt vertegenwoordigd door het religieuze gezag, en dit zowel door recht als in feite. Terecht, want het ligt in de aard van het gezag om de traditie te beschermen: en feitelijk, omdat het gezag, verheven als het is boven de wisselvalligheden van het leven, nauwelijks of niet de sporen van de vooruitgang voelt. De progressieve kracht daarentegen, die beantwoordt aan de innerlijke behoeften, ligt in de individuele gewetens en werkt in hen - vooral in hen die in nauwer en intiemer contact staan met het leven. [17]

Anti-intellectualistische theorieën van het Modernisme

Vanuit een modernistisch gezichtspunt zou de Kerk, als ze weigerde deze evolutie van het leven en het menselijk bewustzijn te volgen, een starre structuur blijven die een verouderde 'ideologie' predikt die zo smakeloos is als gedestilleerd water. Deze beschuldiging voorziende, hekelde Sint-Pius X in zijn encycliek de gevaren van de anti-intellectualistische theorieën van het Modernisme: “Neem de intelligentie weg en de mens, die al geneigd is de zintuigen te volgen, wordt hun slaaf...Al deze fantasieën van het religieuze verstand zullen nooit in staat zijn het gezonde verstand te vernietigen, en het gezonde verstand vertelt ons dat emotie en alles wat het hart gevangen houdt een belemmering blijken te zijn in plaats van een hulp bij de ontdekking van de waarheid. Wij spreken van de waarheid op zichzelf, want die andere, zuiver subjectieve waarheid, de vrucht van de inwendige zintuigen en handelingen, is, als zij haar doel dient voor het woordenspel, van geen nut voor de man die boven alles wil weten of er buiten zichzelf een God is in wiens handen hij op een dag zal vallen.” [18]

‘Gepaste evolutie’

4) In bovengenoemd gesprek met Portugese jezuïeten stelde paus Franciscus dat de "reactionaire" houding van de Amerikaanse kerk voortkomt uit achterlijkheid. Om zijn afkeuring uit te leggen, beweerde paus Franciscus: “Er is een gepaste evolutie in het begrip van zaken van geloof en moraal zolang we de drie criteria volgen die Vincentius van Lérins al in de vijfde eeuw aangaf: doctrine evolueert ut annis consolidetur, dilatetur tempore, sublimetur aetate. Met andere woorden, ook de leer gaat vooruit, breidt zich uit en consolideert zich met de tijd en wordt steviger, maar is altijd in ontwikkeling. Verandering ontwikkelt zich vanaf de wortels naar boven, groeiend in overeenstemming met deze drie criteria…”

‘Kerkleer is niet monolithisch’

...Altijd op dit pad, beginnend bij de wortel met sap dat omhoog en omhoog stroomt, en daarom is verandering noodzakelijk. Vincentius van Lérins maakt de vergelijking tussen de biologische ontwikkeling van de mens en de overdracht van de ene leeftijd op de andere van het depositum fidei, dat groeit en wordt geconsolideerd met het verstrijken van de tijd. Hier verandert ons begrip van de menselijke persoon met de tijd en verdiept ook ons bewustzijn. De andere wetenschappen en hun evolutie helpen de Kerk ook bij deze groei in begrip. De opvatting van de kerkleer als monolithisch is onjuist.” [19]

Wat Sint-Vincentius echt bedoelde

Drie opmerkingen over deze passages. Ten eerste moet men opmerken hoe paus Franciscus op modernistische wijze de groei van het menselijk bewustzijn, geholpen door de wetenschap, als de grondmotivatie voor de vooruitgang van de leer vaststelt. Ten tweede, wanneer hij bevestigt dat een dergelijke groei van onderaf komt, verwijst paus Franciscus niet naar de leer van Onze Heer en de apostelen, maar eerder naar de "invloed van de Heilige Geest" in "Gods heilige gelovige volk" die hij noemde tijdens zijn persconferentie in het vliegtuig na zijn terugkeer uit Mongolië. Ten derde beknot Paus Franciscus willens en wetens het Commonitorium van Sint-Vincentius van Lérins, zoals grondig werd aangetoond door Mgr. Thomas G. Guarino:

H. Vincentius veroordeelt wendingen

“Er is organische, architectonische groei in de loop van de tijd - zowel in de mens als in de christelijke leer. Maar deze groei, stelt Vincentius, moet van een bepaald type en vorm zijn, waarbij de eerdere doctrinaire verworvenheden van het christelijk geloof altijd beschermd worden. Een verandering kan geen andere betekenis creëren. Integendeel, latere formuleringen moeten "volgens dezelfde doctrine, dezelfde betekenis en hetzelfde oordeel" zijn als eerdere … [..] Als ik de paus zou moeten adviseren, zou ik hem aanmoedigen om rekening te houden met het hele Commonitorium van Vincentius, niet alleen met die ene selectie die hij herhaaldelijk aanhaalt.
Vincentius nooit positief spreekt over wendingen. Voor Vincentius is een wending geen vooruitgang in het begrip van de waarheid door de Kerk; het is geen voorbeeld van een leer die "door de tijd is uitgebreid". Integendeel, wendingen zijn het kenmerk van ketters…”

Twee soorten veranderingen

"Ik zou ook paus Franciscus willen uitnodigen om zich te beroepen op de heilzame vangrails die Vincentius opwerpt om een goede ontwikkeling te verzekeren. Terwijl Paus Franciscus ingenomen is met de uitdrukking dilatetur tempore ("vergroot door de tijd") van Vincentius, gebruikt de laatste ook de suggestieve uitdrukking res amplificetur in se ("het ding groeit in zichzelf"). Vincentius stelt dat er twee soorten verandering zijn: Een legitieme verandering, een profectus, is een vooruitgang-homogene groei in de tijd - zoals een kind dat volwassen wordt. Een ongepaste verandering is een verderfelijke vervorming, een permutatio genoemd. Dit is een verandering in de essentie van iemand of iets, zoals een rozenstruik die louter doornen en distels wordt..."

Ontwikkeling binnen geloofsmarge

"Een andere bescherming is de Vincentiaanse claim dat groei en verandering in eodem sensu eademque sententia moeten zijn, dat wil zeggen, ‘volgens dezelfde betekenis en dezelfde opvatting’. Voor de monnik van Lérins moet elke groei of ontwikkeling in de loop van de tijd de inhoudelijke betekenis van eerdere leringen behouden. De Kerk kan bijvoorbeeld zeker groeien in haar begrip van de menselijkheid en goddelijkheid van Jezus Christus, maar ze kan nooit terugkomen op de definitie van Nicea. De idem sensus of "dezelfde betekenis" moet altijd behouden blijven in elke toekomstige ontwikkeling. Paus Franciscus haalt deze belangrijke Vincentiaanse zin zelden of nooit aan - maar van elke roep om verandering moet worden aangetoond dat het niet simpelweg een wijziging of zelfs een omkering van eerdere leringen is, maar in feite in eodem sensu met wat eraan voorafging. Ik zou de paus ook willen adviseren om te vermijden St. Vincentius aan te halen om omkeringen te ondersteunen, zoals met zijn leer dat de doodstraf "per se in strijd is met het evangelie". Vincentius' organische, lineaire begrip van ontwikkeling omvat niet de omkering van eerdere posities." [20]

Het valse alternatief van de paus

Desondanks was de verandering die paus Franciscus aanbracht in de Katechismus van de Katholieke Kerk met betrekking tot de doodstraf precies het voorbeeld dat hij gaf in zijn toespraak tot Portugese jezuïeten om zijn bewering te bekrachtigen dat "de opvatting van de kerkleer als monolithisch onjuist is". In Lissabon ging hij verder dan eerdere uitspraken door te beweren dat "de doodstraf een zonde is. Je mag hem niet toepassen, maar dat was vroeger niet zo." [21] Om het valse alternatief te ontmantelen dat paus Franciscus presenteert, namelijk dat hij moet kiezen tussen evolutionaire leer en moraal of een rigide ideologie, helpt het om het verschrikkelijke verschil in herinnering te roepen tussen de traditionele pastorale missie van de Kerk en de nieuwe missie van de Argentijnse paus.

Pastoraal kan leer niet veranderen

Zoals Guido Vignelli uitlegt, is in haar traditionele betekenis: “pastorale theologie een praktische wetenschap die bestudeert hoe het menselijk leven aangepast kan worden aan de eisen van de geopenbaarde Waarheid door haar dogmatische, morele en liturgische principes te vervullen. Ze richt zich niet op het doel, maar alleen op de manier om dat te bereiken door het evangelie effectief aan de mensheid te verkondigen en door te geven op een manier die past bij de mogelijkheden van tijd en plaats. Pastoraal beleid hangt daarom af van dogma's, moraliteit en liturgie; het...kan dogma's, wetten en erediensten niet veranderen.… Zo wordt [het] nieuwe pastorale beleid ... niet begrepen als de kunst om mensen tot God te bekeren ... maar als een pedagogie van dialoog en ontmoeting tussen gelijken tussen de Kerk en de mensheid in haar concrete historische en sociale situatie …”

Pastoraal van middel tot doel

Aan het einde van dit proces vindt een wending plaats: In plaats van het leven aan de waarheid aan te passen, wordt de waarheid aan het leven aangepast, en daarom is pastoraal beleid niet langer een weg maar een doel, geen middel maar een doel… Door aan te nemen dat het leven boven de waarheid gaat, de weg boven het doel, en de middelen boven het doel, legt de moderne theologie uiteindelijk het primaat van het pastorale beleid boven de leer vast… Gedrag wordt het absolute criterium en de hoogste wet, niet alleen voor het leven, maar ook voor de leer en de leer van de Kerk, waarbij haar magistrale functie vervangen wordt door een pastorale. Aan het einde van het proces is "de enige ware orthodoxie... orthopraxie", zoals een toekomstige paus in zijn tijd aan de kaak stelde.” (Joseph Cardinal Ratzinger met Vittorio Messori, The Ratzinger Report). [22]

Aanklacht paus was misplaatst

De aanval van paus Franciscus op de Amerikaanse katholieken vanwege hun gehechtheid aan het traditionele begrip van het geloof en zijn pastorale dienst, die gebaseerd is op een nieuwe en onjuiste pastorale theologie, was volkomen onterecht. Bovendien onthullen de filosofische en theologische fundamenten voor deze misplaatste aanklacht een immanentistisch, relativistisch en populistisch begrip van cultuur en geloof, verwant aan dat van de ‘theologie van het volk’ samen met een modernistische kijk op de evolutionaire ontwikkeling van dogma's en zeden die lang veroordeeld is in Pascendi Dominici gregis.

Dit artikel verscheen eerder op tfp.org. José Antonio Ureta is co-auteur van Het synodale proces is een doos van Pandora: 100 Vragen & Antwoorden. In 2018 schreef hij De Paradigmaverschuiving van paus Franciscus: Continuïteit of breuk in de missie van de Kerk? Een evaluatie van de eerste vijf jaar van zijn pontificaat.

Voetnoten

[1] Antonio Spadaro, “The Water Has Been Agitated,” La Civiltà Cattolica, Aug. 28, 2023, https://www.laciviltacattolica.com/the-water-has-been-agitated/.

[2] “Pope Francis Warns Against Ideologies in Church and World,” Vatican News, Sept. 4, 2023, https://www.vaticannews.va/en/pope/news/2023-09/pope-francis-mongolia-return-press-conference-synod-ideologies.html.

[3] “Pope Francis Warns.” What Pope Francis indeed said, as can be seen in the video, is shown in square brackets. Vatican News rendered it as “(it is made up of) sinners,” while mentioning that “this is a working translation.”

[4] Antonio Spadaro, S.J., “A Big Heart Open to God: An Interview With Pope Francis,” America, Sept. 30,2013, https://www.americamagazine.org/faith/2013/09/30/big-heart-open-god-interview-pope-francis.

[5] Pope Francis, apostolic exhortation Amoris laetitia, no. 31.

[6] Pope Francis, apostolic exhortation Evangelii gaudium, nos. 221, 228, and 239.

[7] Pope Francis, Evangelii gaudium, nos. 231, 233.

[8] Giovanni Scalese, “I postulati di papa Francesco,” Antiquo robore, May 10, 2016, no. 6b, http://querculanus.blogspot.fr/2016/05/i-postulati-di-papa-francesco.html.

[9] Scalese, “I postulati,” no. 8.

[10] Giovanni Turco, “[Da leggere] alcune linee guida per la lettura filosfica del pontificatodi Bergoglio,” Radio Spada, June 25, 2017, https://www.radiospada.org/2017/06/da-leggere-alcune-linee-guida-per-la-lettura-filosofica-del-pontificato-di-bergoglio/.

[11] Pope Francis and Dominique Wolton, A Future of Faith: The Path of Change in Politics and Society, trans. Shaun Whiteside, e-book ed. (New York: St. Martin’s Press, 2018), 26—27.

[12] Sandro Magister, “The Myth of the ‘Pueblo’: Francis Reveals Who Told It to Him,” trans. Matthew Sherry, L’Espresso—Settimo Cielo, Sept. 18, 2017, http://magister.blogautore.espresso.repubblica.it/2017/09/18/the-myth-of-the-pueblo-francis-reveals-who-told-it-to-him/.

[13] Cathechism of the Catholic Church, no. 150.

[14] St. Pius X, encyclical Pascendi Dominici gregis (Sept. 8, 1907), no. 13, https://www.papalencyclicals.net/pius10/p10pasce.htm.

[15] St. Pius X, Pascendi, no. 19.

[16] St. Pius X, no. 26.

[17]St. Pius X, no. 27.

[18] St. Pius X, no. 39.

[19] Spadaro, “The Waters.”

[20] Thomas G. Guarino, “Pope Francis and St. Vincent of Lérins,” First Things, Aug. 16, 2022, https://www.firstthings.com/web-exclusives/2022/08/pope-francis-and-st-vincent-of-lrins.

[21] Spadaro, “The Water.”

[22] Guido Vignelli, Een pastorale revolutie. Zes talismanwoorden in het synodedebat over het gezin.

Laatst bijgewerkt: 28 december 2023 11:08

Doordring heel Nederland van de boodschap van bekering

Uw gift brengt de boodschap van bekering en hoop van Onze Lieve Vrouw in Fatima aan duizenden mensen.

Doneer