De heilige Stefanus, koning van de Maygaren.
De heilige Stefanus, de koning die Hongarije katholiek maakte
De kerstening van een natie is altijd een indrukwekkend moment in de geschiedenis van een land. Het is het werk van missionarissen, maar voor de bestendiging ervan is de steun van de plaatselijk vorst doorslaggevend. Zo’n vorst was Stefanus I van Hongarije, wiens feest de Kerk op 1 september (oude ordo, in de nieuwe ordo op 16 augustus) viert.
Jaar van nieuw begin
Het jaar van kerstening van Hongarije is gemakkelijk te onthouden. Het is het jaar 1000, waarin door velen het einde van de wereld verwacht werd. Het werd echter het jaar van een nieuwe begin, waarin de christelijke beschaving opbloeide in de nooit overtroffen hoge Middeleeuwen die zullen duren tot ca. 1250.
Visioen kondigt geboorte aan
Zeker voor Hongarije werd 1000 het jaar van een nieuw begin. Voor de geboorte van de toekomstige heilige koning in 975 zou zijn moeder, de hertogin Sarolta, een visioen hebben ontvangen waarin de heilige Stefanus uit het Nieuwe Testament - de eerste martelaar van de Kerk - verscheen en haar vertelde dat zij een zoon zou baren die hun land zou evangeliseren. Niettemin zou Stefanus nog als heiden ter wereld komen, onder de naam Vaik.
Sint Adalbertus van Praag
Samen met haar man, de Hongaarse hertog Geza, werd Sarolta echter bekeerd en gedoopt door de bisschop Sint Adalbert van Praag. Dezelfde heilige doopte toen ook hun zoon Vaik in 985 en gaf hem de naam Stefanus. De kerstening van Hongarije is dus nauw verbonden met die van Tsjechië (Bohemen).
Stefanus nodige missionarissen uit
Geza had de Hongaren tot het katholieke geloof willen bekeren, een verlangen dat Stefanus deelde toen hij eenmaal volwassen was en hem opvolgde. Nadat hij op overtuigende wijze een verbond van rivaliserende heidense edelen had verslagen, gebruikte Stefanus dan ook de krijgsbuit om een klooster te bouwen. Hij nodigde geestelijken uit om zijn volk te komen bekeren.
De paus schenkt een kroon
Stefanus stelde christelijke wetten in, bestreed heidense gebruiken. Hij schafte het runenschrift af en voerde het Latijnse alfabet in. Hij en zond een afgezant naar Rome met het verzoek aan de paus om hem tot koning uit te roepen. Paus Sylvester II willigde het verzoek in en stuurde hem onder meer een kroon, de legendarische Stefanuskroon.
De legendarische Stefanuskroon. (Foto: Hongaars Parlement - Granada Turnier)
Echtgenote zus van de H. Henricus
Stefanus toonde grote ijver als koning, terwijl hij de rest van zijn tijd wijdde aan zijn religieuze plichten - waaronder liefdadigheid voor de armen en zieken, en de verering van God - en aan zijn huishouden. Gisela, de vrouw van Stefanus, was de zuster van de heerser die later heilig werd verklaard als de Heilige Roomse keizer Hendrik II.
Stefanus vereerde de Heilige Maagd
Stefanus was zeer toegewijd aan de Maagd Maria en liet verschillende kerken ter ere van haar bouwen, zowel in Hongarije als buiten het koninkrijk. Aan haar voorspraak wordt niet alleen het voorkomen van een oorlog tussen Hongarije en het Heilige Roomse Rijk toegeschreven, maar ook het stoppen van een moordcomplot tegen Stefanus zelf.
Klooster in Jeruzalem
De Hongaarse koning stichtte ook een klooster in Jeruzalem, en richtte instellingen op om pelgrims in andere grote steden te helpen. Stefanus telde heiligen onder zijn vrienden en correspondenten, en voldeed aan de opdracht van de paus om zijn koninklijk gezag te gebruiken voor het welzijn van de Kerk.
Enige overgebleven zoon verongelukte
De koning kreeg het echter zwaar te verduren toen slechts één van zijn kinderen volwassen werd. Stefanus' enige nog levende zoon Emmerik (de Hongaarse variant van Hendrik) kreeg een katholieke opvoeding. Verwacht werd dat hij zijn vader zou opvolgen. Maar Emmerik stierf vóór Stefanus, naar verluidt tijdens de jacht door de aanval van een everzwijn.
Verwanten steggelen over zijn opvolging
Emmerik werd later heilig verklaard. De laatste jaren van de koning werden gekenmerkt door ziekte en een geschil over de opvolging tussen zijn verwanten. In 1038, op het feest van Maria Hemelvaart, sprak Stefanus zijn laatste woorden tot de leiders van kerk en staat, waarin hij hen opdroeg het katholieke geloof te beschermen en te verspreiden.
Stefanus draagt Hongarije aan Maria op
Tot de Maagd Maria, richtte de koning een van zijn laatste gebeden: "Aan u, o Koningin van de hemel, en aan uw voogdij beveel ik de heilige Kerk, alle bisschoppen en geestelijken, het hele koninkrijk, zijn heersers en inwoners; maar vóór alles beveel ik mijn ziel aan uw zorg". Sint Stefanus van Hongarije stierf op 15 augustus 1038. Hij werd begraven naast zijn zoon Sint Emmerik. De twee werden samen heilig verklaard in 1083. Die dag is in Hongarije nog altijd de nationale feestdag.
Laatst bijgewerkt: 29 augustus 2022 13:33