Christus Pantocrator, mozaïek in de Aya Sofia. (Beeld: Wikipedia)
Beschouwing van het Aanbiddenswaardige Gelaat van Onze Heer Jezus Christus
Ik durf een gokje te wagen en te zeggen dat de meesten van ons wel eens over Onze Heer Jezus Christus hebben nagedacht en dat we door onze overpeinzingen een idee hebben gekregen van hoe Hij is. Maar stel je eens voor wat voor onuitwisbare indruk het zou maken als we de onverdiende genade en onschatbare vreugde zouden hebben om onze Heiland van aangezicht tot aangezicht te zien!
Gelukzalige ontmoeting met Christus
Die gelukzalige ontmoeting zou kunnen doen denken aan de gevoelens die je krijgt bij het zien van de meest sublieme heilige beelden van het christendom. Toch zou de werkelijkheid het door God gegeven talent van de meest geïnspireerde kunstenaars om vast te leggen met hun penselen of van de meest begaafde beeldhouwers om te vereeuwigen met hun beitels en hamers, ver te boven gaan.
Gebruik goddelijke gave van de rede
Laten we Christus beschouwen zonder literaire opsmuk of melodramatiek. Laten we kijken naar de lijnen van Zijn gezicht, de uitdrukking van Zijn ogen, de resonantie van Zijn stem en de elegantie van Zijn houding. Kortom, laten we onze goddelijke gave van de rede gebruiken om onze innerlijke visie te leiden met het licht van de waarheid, zodat we niet in het donker hoeven te tasten.
Medemens helpen God te kennen
We zullen beginnen met stil te staan bij dit inzicht van Johannes: "Zo iemand zegt: "Ik heb God lief," maar toch zijn broeder haat, hij is een
leugenaar; wie immers zijn broeder, dien hij gezien heeft, niet bemint, kan God niet beminnen, dien hij niet heeft gezien." (1 Johannes 4:20). De vooronderstelling die aan deze vraag ten grondslag ligt is dat de mens niet alleen geschapen is om God te kennen, lief te hebben en te dienen, maar ook om zijn medemens te helpen hetzelfde te doen. Omdat de mens naar Gods beeld is geschapen, volgt hieruit dat we door de mens te bestuderen onze Schepper beter moeten leren begrijpen. Natuurlijk is Christus niet slechts een mens. Omdat Hij de God-Mens is, is Hij in de eerste plaats God.
‘Wie Mij ziet, ziet de Vader’
Toch is Hij een mens in de volle betekenis van het woord en door de mens te bestuderen kunnen we Christus beter begrijpen, en zoals Onze Heer ons eraan herinnert: "Wie Mij heeft gezien, heeft de Vader gezien" (Johannes 14:9). Onze meditatie is dus van een filosofische orde getoetst door het Woord - een juiste en logische benadering van onze zending.
Beschouw Christus als koning
Tijdens zijn leven in deze wereld oefende Onze Heer alle beroepen uit die bij een mens passen - van de hoogste tot de laagste. Beschouw Christus als koning. Als prins van het huis van David en erfgenaam van de troon van Israël bezat Jezus de adel en grandeur die bij Zijn status horen. Toen Hij op die eerste Palmzondag in triomf Jeruzalem binnenreed, deed het niets af aan Zijn majesteit dat Hij op de rug van een ezel reed. Integendeel, de evangeliën vertellen hoe enthousiast de mensen Hem toejuichten.
Confrontatie met Prins der Duisternis
Omdat Zijn leven er een was van constante en niet aflatende strijd, was Onze Heer ook een strijder. Jezus versloeg en verdreef niet alleen demonen, maar ging ook krachtig de confrontatie aan met de menselijke bondgenoten van de Prins der Duisternis. Zelfs nadat Hij was verraden, vernederde Hij Zijn tegenstanders. Toen Hem werd gevraagd of Hij Jezus van Nazareth was, antwoordde Hij eenvoudig: "Ego sum." Met deze twee woorden wierp Christus Zijn vijanden op hun gezicht met deze eenvoudige bevestiging!
Priester en Slachtoffer
Onze Heer verpersoonlijkte de vervulling van het Sacrament van de Heilige Orde. Hij was priester en paus. De priesters van het Oude Testament waren een voorafbeelding van Zijn priesterschap, en elke priester daarna zou Zijn priesterschap delen als een alter Christus. Op Witte Donderdag was Christus de Priester en het Slachtoffer van de eerste Mis die een voorafbeelding was van Zijn offergave op het altaar van het kruis.
Van diplomaat…
Onze Heer was een perfecte diplomaat tijdens zijn openbare leven. Kijk eens hoe intelligent Hij de machinaties van het Sanhedrin verijdelde door de confrontatie uit de weg te gaan met kunstige taal en onberispelijk verstandige replieken. Denk aan het evangelieverslag over hoe het Sanhedrin Jezus in de val probeerde te lokken door Hem te vragen of het voor de Joden geoorloofd was om belasting aan de Romeinen te betalen. Christus vermeed niet alleen om Zijn mening te geven, maar verbijsterde Zijn vijanden met Zijn antwoord (Lucas 20:22-36).
…tot dienaar
Zie Christus als een handarbeider. Ondenkbaar? Zijn we de timmerwerkplaats in Nazareth vergeten waar Jezus werkte onder het toeziend oog van de heilige Jozef? Christus was een dienaar, hoewel maar weinig koningen de voeten van hun onderdanen hebben gewassen. "Welnu, Ik ben onder u als de dienaar" (Lucas 22:27), verklaarde onze Heer, om te laten zien hoe wij als Zijn discipelen moeten leven.
Patroon van alle volken
Als de volmaaktheid en het voorbeeld van het menselijk ras belichaamt Onze Lieve Heer alle gaven waarmee zijn Vader alle mensen op aarde heeft begiftigd: precisie, helderheid, geestkracht, kracht, diepzinnigheid, gevoel voor het sublieme, subtiliteit en diplomatie. De ervaring leert ons dat God mensen heeft gezegend met gaven die specifiek voor hen zijn, en in de mate waarin mensen het kenmerk van hun cultuur belichamen, weerspiegelen ze niet datgene wat een ander onderscheidt. Onze Heer is, zoals we hebben opgemerkt, de uitzondering op de regel, want als Heerser en Model van de mensheid verenigt Hij in Zich de gaven en eigenschappen van ieder mens. Zo belichaamt Hij tegelijkertijd charme en kracht in een onvoorstelbare mate, en zo is het met de besten van elke cultuur en van elk land.
Bewogen door de Messias
Als we bedenken dat Onze Lieve Heer in Zijn Persoon alle beroepen en alle volkeren verzoent, moeten we een idee krijgen van hoe Zijn tijdgenoten getroffen moeten zijn geweest door Zijn superioriteit. Zij die Christus volgden, waren onder de indruk van de uitstorting van zijn goddelijke gaven. De menigten die Jezus volgden waren zo ontroerd dat ze zichzelf vergaten in Zijn aanwezigheid. Denk aan het verslag in het evangelie over hoe de menigte die Onze Heer de woestijn in volgde zo verzadigd was door Zijn aanwezigheid dat ze verzuimden om iets te eten mee te nemen. Natuurlijk, in Zijn oneindige goedheid en macht voedde Christus de menigte met een handvol broden en vissen (Johannes 6:1-11). Bovendien voelden de mensen in Jezus' aanwezigheid iets mysterieus dat hun verstand te boven ging. Ze zagen eindelijk wat de heilige Petrus in antwoord op zijn vraag zei: "Gij zijt Christus, de Zoon van de levende God" (Matteüs 16:16).
Volmaaktheid van oerlicht
Volgens de katholieke theologie is elke ziel geroepen om een specifiek aspect van God te weerspiegelen door het beoefenen van een specifieke deugd. Dit wordt het "oerlicht" van de persoon genoemd. Er kan dus gezegd worden dat naarmate we heiliger worden, ons oorspronkelijke licht duidelijker wordt. Als we trouw zouden zijn aan elke genade die Christus geeft, zou zijn licht door ons heen stralen. Alle zielen zijn geroepen om alle deugden te beoefenen, maar een bepaalde deugd schijnt voor elk van hen in een primordiaal licht.
Denk aan de heiligen
Mediteer op Sint Aloysius Gonzaga, de personificatie van zuiverheid, en streef zijn engelachtige kuisheid na. Denk aan de heilige Lodewijk IX, koning van Frankrijk, de belichaming van eer, met eerlijkheid en oprechtheid geschreven in elke lijn van zijn nobele gezicht. Denk aan de heilige Vincent de Paul, een afgezant van goddelijke liefdadigheid, die door de achterstraten van Parijs liep en verlaten baby's redde en ze in de grote zakken van zijn soutane naar hun nieuwe thuis droeg. Denk aan de heilige Franciscus van Assisi, die zijn leven lang de armoede het hof maakte. Denk aan Sint Johannes de Doper, die de gestrengheid van Gods oproep tot berouw en boetedoening belichaamde.
Elke heilige is vonkje van Gods volmaaktheid
Omdat elke deugd zijn goddelijke Maker weerspiegelt, concludeert de heilige Thomas van Aquino dat Christus de volmaakte uitdrukking is van alle oerlichten die waren, zijn en zullen zijn. Daar kunnen we aan toevoegen dat elke heilige niets meer is dan een klein vonkje van de volmaaktheid van Onze Lieve Heer, een onschatbare eer.
Man van Smarten
Zoals een vrucht zijn mooiste kleur laat zien als hij rijp is, zo laat Onze Lieve Heer zijn volle grootsheid zien in het lijden, want in het lijden zien we de menselijke ellende het duidelijkst. Verpletterd door lijden, kreunt een mens, huilt, vlucht, huilt, protesteert en komt in opstand. Uiteindelijk wordt de mens nederig. Lijden beangstigt de mens en hij is doodsbang voor het vooruitzicht, maar de mens die zijn lijden moedig aanvaardt en zelfs omarmt, verwerft een kwaliteit van ziel die anderen nooit zullen bereiken, omdat lijden de ziel van de mens tempert zoals vuur staal tempert. Alleen iemand die echt geleden heeft, heeft echt geleefd.
Harmonisator van contrasten
Jezus doorstond niet slechts één vorm van lijden. Hij was de Man van Smarten. Als we nadenken over Zijn leven, dan zien we dat Hij leed onder elk verdriet dat een mens maar kan lijden. Zijn ziel straalde van alle facetten van een leven dat lijdt. Net als de gaven van de aarde bezat Onze Lieve Heer onverenigbare eigenschappen. Hij was tegelijkertijd de meest triomferende en de meest verslagene, de meest verheerlijkte en de meest verguisde, de meest geliefde en de meest gehate.
Harmonische contrasten
Christus harmoniseerde beroepen, mensen en eigenschappen die in een gewone sterveling niet verenigd konden worden. Deze harmonische contrasten vermengden zich perfect in Hem vanwege de volheid van Zijn menselijkheid en Zijn menselijke heiligheid, maar bovenal vanwege de onpeilbare, goddelijke instroom van genaden die van Hem waren als de Tweede Persoon van de gezegende Drie-eenheid.
Volmaakte synthese van alle gaven
Nadat we uit onze meditatie over de gaven van de mens een vaag beeld van Christus hebben gekregen, ontdekken we dat Hij de volmaakte en sublieme synthese van alle gaven is, en juist daarom is ons beeld van Zijn Persoon zo ontoereikend. De volmaaktheid van Christus gaat ons huidige begrip te boven. "Thans zien wij in een wazige spiegel; Straks aangezicht tot aangezicht" (1 Kor. 13:12).
Antwoord op zonde; vertrouwen van zondaars
Zoals ik in mijn boek Revolutie en Counter-contrarevolutie beschreven heb, werd in de veertiende eeuw een negatieve en verderfelijke vooronderstelling verkondigd, namelijk dat degenen die superieur zijn noodzakelijkerwijs degenen verachten die onder hen staan. Het is zelfs zo dat de heilige Petrus Christus smeekte: "Ga weg van mij, want ik ben een zondig mens, Heer" (Lucas 5:8), omdat hij zich zo onwaardig voelde voor Zijn aanwezigheid dat hij uit Zijn zicht wilde verdwijnen. Hoe kunnen we deze verkeerde opvatting bestrijden?’
God bemint de minste deugd
We verslaan deze vooronderstelling op de volgende manier: Onze Heer waardeert liefdevol alles wat deugdzaam is, hoe klein ook, als een weerspiegeling van de volmaakte goedheid van zijn Vader, want Christus is het weerwoord op Satans leugen dat de groten de kleinen moeten verachten. Onze Heer haat het kwaad, maar al het goede, hoe bescheiden ook, is een kleine vonk en uitdrukking van het goddelijke dat Hem verrukt. Omdat Hij de Deugd zelf is, verafschuwt Hij noodzakelijkerwijs elke zweem van kwaad. Hij houdt van elk teken van deugd in de zondaar en verlangt naar het berouw en de bekering van de zondaar. Als Onze Heer houdt van van elke vorm en maat van deugd, houdt hij zelfs van de schaduw van deugd. Als Hij een kiemplantje van deugd omringd door het onkruid van ondeugd vindt, zal Hij dit fragiele spruitje koesteren en cultiveren.
God ondersteunt het geloof van zondaren
Als een ziel in een toestand van doodzonde verkeert, is ze dood omdat ze geen goede werken meer voortbrengt, en toch is het het geloof van de zondaar dat zijn hart tot inkeer brengt en Gods vergeving zoekt in het sacrament van Boete. Dit geloof is een waar geloof dat de zondaar alleen heeft omdat God het ondersteunt. Anders zou de zondaar het verloren hebben en zou zijn hart verhard en gestorven zijn.
Angst maakt plaats voor geloof
Zo kunnen we begrijpen waarom grote zondaars hun Verlosser hebben benaderd met vertrouwen. De heilige Maria Magdalena waste Jezus' voeten met parfum en droogde ze af met haar haar. Vanaf zijn kruis smeekte de goede dief Sint-Dismas zijn gekruisigde Verlosser om hem te gedenken wanneer hij in Zijn koninkrijk zou komen. Hun vertrouwen werd versterkt omdat Onze Lieve Heer Waarheid en Goedheid is, en wanneer het kleinste restje waarheid en goedheid met Hem in contact komt, breidt het zich uit en wordt het vervuld. Het wordt tot Hem aangetrokken in plaats van afgestoten. Angst maakt plaats voor geloof. Het is belangrijk dat we dit aspect van Onze Lieve Heer begrijpen.
God is ondoorgrondelijk
Maar hoe komt het, vraag je je misschien af, dat Onze Lieve Heer angst kan inboezemen? Dat is omdat God ondoorgrondelijk is, en hoewel zijn bestaan door de rede gekend kan worden, kan zijn natuur niet volledig begrepen worden door ons verstand zonder hulp. Als we Hem zonder goddelijke hulp zouden zien, zouden we desintegreren. Zonder de zon kunnen we niet zien, maar als we er zonder bescherming naar zouden staren, zouden haar stralen ons verblinden.
Angst voor de rechtvaardige
De mens zelf is geschapen om God te kennen, lief te hebben en te dienen. Het licht van Zijn Heilige Geest verlicht ons oerlicht en verlicht onze weg, maar als we naar Gods aangezicht zouden kijken zonder Zijn goddelijke bescherming, zouden we zeker sterven. Vandaar Mozes' ontmoeting met God in de vorm van een brandende struik (Exod. 3:2-4). Onze Heer openbaarde zijn kwaliteiten niet in één keer tijdens zijn aardse leven. Hij openbaarde ze beetje bij beetje tot na Zijn kruisiging en door Zijn opstanding openbaarde Hij Zijn onmiskenbare goddelijkheid voor iedereen te zien.
Alfa en Omega
"Vreze des Heren is het begin van wijsheid" (Ps. 110:10), maar het is niet het einde ervan. Het feit dat we nog steeds in dit tranendal leven en niet naar de onblusbare vlammen van de hel zijn verbannen, is reden genoeg om onze gezegende Verlosser met het volste vertrouwen te benaderen. Onze voortdurende aanwezigheid in deze wereld is een teken dat Hij in ons het zaad ziet van een goed dat Hij liefheeft, ook al is de vrucht ervan veel minder zoet dan we ons voorstellen.
Moge het licht van Christus, geboren in onze zielen bij het doopsel, ons pad verlichten in de groeiende duisternis van een wereld die de weg kwijt is en ons veilig thuisbrengen in het paradijs.
Dit artikel is overgenomen van tfp.org en komt uit een informele lezing die professor Plinio gaf in 1971.
Laatst bijgewerkt: 12 juli 2023 13:41