Waarom katholieken een kerstboom hebben
Er zijn veel verhalen over de kerstboom-traditie. Wij vertellen er hier één. Veel mensen kennen het verhaal van de monnik uit Devonshire in Engeland, die in de 7e eeuw naar Friesland (Nederland) en Duitsland ging om het woord van God te onderwijzen. Zijn naam was Sint-Bonifatius. Hij verrichtte er vele goede werken en bracht ook veel tijd door in Thüringen, een streek die later het centrum zou worden van de kerstversieringindustrie.
Symbool van de drie-eenheid
Volgens de traditie gebruikte Sint Bonifatius de driehoekige vorm van de dennenboom om de Heilige Drie-eenheid van God, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, aan te duiden. Het bekeerde volk begon de dennenboom te vereren als de boom van God, zoals het vroeger in de heidense tijd de eik had vereerd. In de twaalfde eeuw werd de boom met Kerstmis in Midden-Europa ondersteboven aan het plafond gehangen als symbool van het christendom en werd hij de "Boom van Christus" genoemd. De eerste versierde boom stond in 1510 in Riga in Letland.
De genade die klopt aan de deur van de ziel
Over de diepere betekenis van de "Boom van Christus” zei prof. Plinio Corrêa de Oliveira het volgende: “Elk feest van de kerkelijke kalender brengt een uitstorting van speciale genaden met zich mee. Of de mensen het nu willen of niet, tijdens de kersttijd klopt de genade op een verhevener, zachtmoediger, indringender manier aan de deur van hun ziel." De kerstboom, met zijn prachtige versieringen, lichtjes en ster of engel bovenop, helpt om de ziel te verheffen over de materialistische aspecten van het moderne kerstfeest heen. De piek van de boom wijst naar een wonderbaarlijke plaats die de hemel is.
Lees ook: Op zoek naar Kerstmis – een Kerstverhaal
Kerstmis in Oostenrijk
Om te laten zien hoe de invoering van het gebruik van de kerstboom een geleidelijk proces was en hoe het een verheven sfeer bevordert, vertellen we het verhaal van een katholiek gezin in Oostenrijk, geschreven door P. Rosegger in zijn boek Landleven in Stiermarken: “Het was al lang een grote wens van mij om iets in praktijk te brengen waarvan ik had gehoord dat het in andere steden werd gedaan om Kerstmis te vieren. Men zette een klein dennenboompje op tafel, bevestigde kaarsen aan de takken en legde er cadeautjes voor de kinderen onder, met de uitleg dat het het Kind Jezus was geweest dat ze daar had achtergelaten.”
Cadeau voor kleine Nico
“Zo kwam ik op het idee om voor mijn broertje, Nico, een "Christusboom" neer te zetten. Maar ik moest dit in het geheim doen (deel van de verrassing) en wel voordat mijn moeder de keuken binnenging om het ontbijt klaar te maken. Zodra er voldoende licht was, ging ik naar buiten, de kou in. Ik verborg me voor de blik van de mensen die rond het huis werkten en toen ik uit het bos terugkwam met een klein sparretje, rende ik naar de schuur waar de paardenkarren stonden om het boompje daar te verstoppen.”
Voorbereidingen voor Kerstmis
“Het was al gauw donker. De knechten waren nog bezig met de stallen en ook in de slaapkamers, waar ze volgens de gewoonte van kerstavond hun hoofd wasten en feestelijke kleren aantrokken. Mijn moeder was in de keuken haar typische kerstlekkernijen aan het klaarmaken. En mijn vader liep met de kleine Nico rond het huis en zegende het met wierook, terwijl hij gebeden zei. Dat deed hij om de boze geesten te verdrijven en zegen van de engelen naar het huis te halen. Terwijl iedereen bezig was, bereidde ik in de woonkamer de "Christusboom" voor. Ik haalde mijn boompje uit zijn schuilplaats en zette hem op de tafel. Daarna sneed ik een dozijn kaarsen uit het wasblok en plaatste ze op de takken. Daaronder legde ik wat tijm.”
De grote verrassing
“Ik hoorde langzame, zachte stappen op de vloer boven mij. Ik wist dat het mijn vader en mijn broertje waren, die daar de zolder aan het zegenen waren. Ze zouden spoedig naar de woonkamer komen. Ik stak de kleine kaarsjes aan en verstopte me achter de kachel. De deur ging open en ze kwamen binnen met de wierookvat en stopten toen...
"Wat is dit?" Vroeg mijn vader met een lage en verraste stem.
De kleine Nico keek stomverbaasd toe. In zijn grote, ronde ogen weerkaatsten de lichtjes van de "Boom van Christus" als sterretjes.
Mijn vader liep langzaam naar de keukendeur en riep met zijn lage stem:
"Vrouw, vrouw, kom eens kijken."
En toen ze kwam, vroeg hij:
"Heb jij dit gedaan?"
"Maria en Jozef!" riep mijn moeder uit, "Wat hebben jullie op de tafel gezet?"
De bedienden kwamen ook gauw en waren zeer onder de indruk van deze onverwachte verrassing. Toen zei één van hen:
"Misschien is het wel een 'Boom van Christus'! Zou het kunnen dat de engelen dit boompje uit de hemel hebben meegebracht?"
Ze keken allemaal en verwonderden zich over het boompje. En de rook van de wierook vulde de hele kamer en vormde een tere sluier die op de verlichte boom rustte.
Lees ook: Op zoek naar de ware vreugde van Kerstmis
“De boom van Christus”
Mijn moeder keek de kamer rond om mij te zoeken:
"Waar is Peter?"
Ik dacht dat dit het moment was om uit mijn schuilplaats te komen. Ik pakte de kleine handen van Nico, die nog steeds met stomheid geslagen en aan de plek geworteld was, en nam naar de tafel toe. Hij stribbelde een beetje tegen. Maar ik zei tegen hem op plechtige toon:
“Vrees niet, mijn kleine broer! Kijk: het lieve Kind Jezus heeft je een 'Boom van Christus' gebracht. Hij is voor jou!"
En de kleine jongen was dolgelukkig, zijn ogen schitterden en hij vouwde zijn handen zoals hij deed als hij naar de kerk ging.”
De herders die naar het Kerstkind gingen
Zoals we al eerder vertelden, wijst de top van een kerstboom omhoog naar een wonderbaarlijke wereld, de wereld van de Hemel. Laten we in dit licht eens stilstaan bij een ander wonderlijk verhaal over een kerstboom. Het verhaal verheft de geest naar een hoger niveau en bevredigt zo ons verlangen naar het wonderbaarlijke. Een vrome legende verhaalt dat toen de herders het goddelijke Kind gingen aanbidden, zij besloten Hem vruchten en bloemen uit de omgeving mee te nemen. Na deze oogst feliciteerden de planten zichzelf met het feit dat ze hun pasgeboren Schepper iets konden aanbieden: de ene had zijn dadels gegeven, de andere zijn noten, enzovoorts.
De nederige denneboom
Van de denneboom hadden de herders echter niets meegenomen, omdat zijn naaldachtige bladeren en scherpe denneappels geen presentabele geschenken waren. De denneboom erkende dat hij onwaardig was en omdat hij zich niet waardig voelde om aan het gesprek deel te nemen, bad hij in stilte: "Mijn pasgeboren God, wat kan ik U aanbieden? Ik bied U mijn arm en onwaardig bestaan aan. Dit geef ik U gaarne uit dankbaarheid dat U mij geschapen hebt in Uw wijsheid en goedheid.
Dubbel feest
God was verheugd over de nederigheid van de dennenboom en liet als beloning een veelheid van kleine sterren uit de hemel neerdalen om hem te versieren. De sterren waren in vele kleuren: goud, zilver, rood, blauw, enz. Toen er een tweede groep herders langskwam, namen zij niet alleen de vruchten van de andere planten, maar ook de hele dennenboom mee, want zo'n wonder had men nog nooit gezien. Zo kwam de denneboom terecht in de grot van Bethlehem, dicht bij het Kind Jezus, Onze Lieve Vrouw en Sint Jozef!
Dit artikel verscheen in het Engels eerder op tfpstudentaction.org
Laatst bijgewerkt: 19 december 2023 13:07