De eerste kerststal
De prachtige gewoonte om kerststallen op te zetten om de geboorte van het Kindje Jezus te herdenken is begonnen door de heilige Franciscus van Assisi.
Franciscus van Assisi
Het was het jaar 1223. Sint-Franciscus ging naar Rome om van paus Honorius III toestemming te krijgen om op een geheel nieuwe manier Kerstmis te vieren. Sint-Franciscus koos een bos in de buurt van het dorp Grecio, in de regio Umbrië, niet al te ver van Rome, waar een goede vriend van hem woonde, de edelman Giovanni Velita. Ongeveer vijftien dagen voor Kerstmis zei Sint-Franciscus tegen hem: “Als u het feest van de Goddelijke geboorte in Grecio wilt vieren, haast u dan om voor te bereiden wat ik u zeg. Zodat we goed kunnen herdenken onder welke omstandigheden het Goddelijke Kind is geboren en welke ongemakken hij heeft doorstaan toen hij in de kribbe op stro tussen een os en een ezel lag, wil ik dit graag op een voelbare manier opnieuw creëren, alsof ik het met mijn eigen ogen heb gezien.”
Een kribbe in de open plek
Vele religieuzen, en de bewoners van Grecio en omgeving waren uitgenodigd voor deze bijzondere herdenking. Vlak voor middernacht gingen de Franciscaanse broeders in processie naar de plek waar de antifonen van de advent werden gezongen. Ze werden vergezeld door de dorpelingen die vlammende fakkels bij zich droegen. Er waaide een sterke wind, en het licht van de fakkels projecteerde flikkerende schaduwen op het dichte bos. Echter, in de open plek waar de kribbe was opgesteld, heerste een sfeer van sacraliteit en vrede; alleen de kou was vervelend.
Franciscus zong het Evangelie
Toen de dorpsklok van Grecio om middernacht begon te luiden, begon een priester de Heilige Mis op te dragen. Het altaar was voor de kribbe geplaatst met aan weerszijden de os en de ezel. Een prachtig beeld op ware grootte van het Kindje Jezus rustte op het stro. Zoals bekend wilde Franciscus, uit nederigheid, nooit tot priester worden gewijd. Daarom was het zijn plicht als diaken om het Evangelie van die Kerstmis plechtig te zingen. Na het lezen van het Evangelie hadden allen aandachtig gewacht om de preek te horen die Sint-Franciscus zelf gaf over de grootsheid en de barmhartigheid van de Verlosser van het mensenras, die die nacht tot vlees was geworden en onder ons gekomen was.
Zachtaardigheid zelve
Sint-Franciscus sprak met een bovennatuurlijke zachtaardigheid over de armoede waarin de Mensenzoon geboren was, en over de onbeduidende stad Bethlehem. Het is moeilijk om je de vurige liefde voor te stellen die de lieve, heldere en welluidende stem van Sint-Franciscus voortbracht in de harten van degenen die bevoorrecht waren om hem te horen. Aan het einde van zijn preek boog Sint-Franciscus zich voorover om het beeld van het Goddelijke Kind te kussen. Op dit moment vond een wonder plaats dat alleen hij en Giovanni Velita zagen. Het beeld kwam tot leven. Het was alsof het gewekt was uit een diepe slaap met de kus van Sint-Franciscus, en toen glimlachte het Kindje Jezus naar Sint-Franciscus.
Hij zag het Kindje in de kribbe
Bij de consecratie, toen het brood en de wijn werkelijk het Lichaam, Bloed, Ziel en de Goddelijkheid van Onze Heer Jezus Christus werden, was Sint-Franciscus in staat om de Messias op twee manieren te beschouwen: in de vorm van de Heilige Eucharistie en liggend in de kribbe. Aan het einde van de plechtige middernachtmis, en na de kerststal bewierookt te hebben, keerden de broeders terug naar Grecio en de dorpelingen naar hun huizen. Iedereen was vol bovennatuurlijke vreugde. De waarheidsgetrouwheid van deze gebeurtenis kan worden bevestigd door de heiligheid van degene die het meegemaakt heeft, maar ook door de wonderen die daarna zijn verricht. Het stro uit de kribbe werd zorgvuldig bewaard door de mensen en was een doeltreffend middel om zieke dieren op wonderbaarlijke wijze te genezen, en een tegengif tegen vele andere ziekten.
De heilige Clara van Assisi
Dit vrome en tot nu toe onbekende gebruik van de kerststal werd enthousiast ontvangen door de gelovigen. De heilige Clara van Assisi, leerling van de heilige, stelde de gewoonte in haar kloosters in. Elk jaar deed zij de inrichting van de kerststal zelf. De Franciscaanse broeders hebben deze gewoonte ook ver verspreid. Of het nu gaat om beeldjes die op artistieke wijze uit klei, porselein of hout zijn gesneden, de kerststal werd het symbool van Kerstmis. Van de majestueuze kathedraal tot de eenvoudigste plattelandskapel, van het paleis of het herenhuis tot het nederigste onderkomen, de katholieken van de hele wereld hebben sinds die tijd het vrome gebruik om een kerststal op te richten. Op deze manier herhalen zij de gewoonte die de Voorzienigheid lang geleden heeft geïnspireerd op de heilige Franciscus van Assisi in het jaar 1223.
Laatst bijgewerkt: 19 december 2023 13:04